Εκτίμηση του Άγχους Ασθενών που Υποβάλλονται σε Χειρουργική Επέμβαση Καρδιάς
Α. Καλογιάννη, Ό. Κατσέλου, Γ. Γεωργιάδης, Γ. Αργυρίου, Χ. Χαρίτος, Γ. Μπαλτόπουλος, Η. Μπροκαλάκη
Εισαγωγή: Η αναμονή της χειρουργικής επέμβασης στην καρδιά, δημιουργεί άγχος στους ασθενείς και επιβαρύνει την περιεγχειρητική ψυχοσωματική τους υγεία. Σκοπός: Η εκτίμηση των επιπέδων άγχους ασθενών που υποβλήθηκαν σε προγραμματισμένη χειρουργική επέμβαση καρδιάς και η συσχέτισή τους με δημογραφικά και κλινικά χαρακτηριστικά των ασθενών. Υλικό και Μέθοδος: Πρόκειται για περιγραφική μελέτη. Το δείγμα ήταν ευκολίας και το αποτέλεσαν 190 από 362 ασθενείς οι οποίοι εισήχθησαν για προγραμματισμένη καρδιοχειρουργική επέμβαση σε δημόσιο νοσοκομείο της Αθήνας (Σεπτέμβριος 2012–Μάρτιος 2013). Πραγματοποιήθηκαν τρεις διαδοχικές μετρήσεις των επιπέδων άγχους με την κλίμακα "State-Trait Anxiety Inventory-STAI": (α) Αμέσως μετά την εισαγωγή, (β) Την παραμονή της επέμβασης και (γ) Την ημέρα εξόδου των ασθενών. Για τη σύγκριση μεταξύ των μετρήσεων χρησιμοποιήθηκε η ανάλυση διασποράς για επαναλαμβανόμενες μετρήσεις (ANOVA). Για την εύρεση ανεξάρτητων παραγόντων σχετιζόμενων με τη μεταβολή προσωρινού και μόνιμου άγχους χρησιμοποιήθηκε η ανάλυση γραμμικής παλινδρόμησης. Η στατιστική σημαντικότητα τέθηκε στο 0,05. (SPSS 19,0). Αποτελέσματα: Η μέση ηλικία των συμμετεχόντων ήταν 65,1 έτη (SD=11,0) και το 73,7% ήταν άνδρες. Το 55,6% των ασθενών υποβλήθηκε σε αορτοστεφανιαία παράκαμψη και το 29,4% σε αντικατάσταση βαλβίδων. Στο χρονικό διάστημα από (α) έως (β) δεν καταγράφηκε σημαντική μεταβολή στο μόνιμο (p=0,456) και στο προσωρινό άγχος (p=0,669). Στη μέτρηση (γ) συγκριτικά με τη (β) υπήρξε σημαντική μείωση του μόνιμου (p=0,016) και του προσωρινού άγχους (p=0,032). Παράγοντες σχετιζόμενοι με τη μείωση του προσωρινού άγχους ήταν η οικογενειακή κατάσταση (έγγαμοι), το ιστορικό ΟΕΜ (<τρίμηνο) και η εμφάνιση επιπλοκών, ενώ παράγοντες σχετιζόμενοι με τη μείωση του προσωρινού άγχους στην εισαγωγή ήταν το ιστορικό ΟΕΜ (<τρίμηνο) (β=5,37, SE=2,11, p=0,012) και το αυξημένο Euro SCORE (κίνδυνος περιεγχειρητικού θανάτου) (β=0,45, SE=0,13, p=0,001). Υψηλότερα επίπεδα μόνιμου άγχους (α) είχαν οι γυναίκες (β=4,72, SE=1,27, p<0,001) και οι ασθενείς με αυξημένη επικινδυνότητα (β=2,06, SE=0,86, p=0,018). Η ύπαρξη επιπλοκών (β=4,98, SE=2,06, p=0,017) και η χρόνια νεφρική ανεπάρκεια (ΧΝΑ) (β=11,08, SE=4,16, p=0,008) συσχετίστηκαν με αυξημένα επίπεδα προσωρινού άγχους κατά την έξοδο. Η πολυμεταβλητή ανάλυση για το μόνιμο άγχος πριν την έξοδο έδειξε ότι η ύπαρξη ΧΝΑ (β=8,45, SE=3,38, p=0,024) και η αυξημένη επικινδυνότητα (β=8,59, SE=3,13, p=0,014) σχετίζονται με υψηλότερα επίπεδα μόνιμου άγχους στην έξοδο. Συμπεράσματα: Ασθενείς που πρόκειται να υποβληθούν σε καρδιοχειρουργική επέμβαση βιώνουν περισσότερο άγχος, το οποίο υποχωρεί μετά την επέμβαση. Οι γυναίκες, οι έγγαμοι, οι ασθενείς με ΟΕΜ (<τρίμηνο), ή με αυξημένο EuroSCORE, καθώς και ασθενείς που κρίνουν την επέμβαση ως υψηλής επικινδυνότητας, βιώνουν περισσότερο άγχος. Για τον έλεγχο του άγχους, συνιστάται η προεγχειρητική εκτίμηση των επιπέδων του και η εφαρμογή παρεμβάσεων σε ευαίσθητους ασθενείς.
Λέξεις-κλειδιά: Άγχος, Χειρουργική επέμβαση καρδιάς, Μετεγχειρητικές επιπλοκές, Διάρκεια νοσηλείας
ΝΟΣΗΛΕΥΤΙΚΗ, 55(2), 167-176, 2016 - Ερευνητική εργασία