Εφαρμογή παρεμβατικού προγράμματος διαχείρισης του stress στη χρόνια οσφυαλγία. Τυχαιοποιημένη κλινική δοκιμή
Α. Μαγκλάρα, Δ. Ευαγγελόπουλος, Κ. Νικολόπουλος, Γ. Χρούσος, Χ. Δαρβίρη
ΣΚΟΠΟΣ Η διαχείριση του stress σε ασθενείς με χρόνια οσφυαλγία έχει μελετηθεί ελάχιστα. Μετά την ηλικία των 30 ετών, το 80% θα παρουσιάσουν σε κάποια περίοδο της ζωής τους κρίση οσφυαλγίας που θα τους καθηλώσει από λίγες έως πολλές ημέρες στο κρεβάτι. Κάθε χρόνο, περισσότερες ανθρωποώρες χάνονται από οσφυαλγία παρά από οποιαδήποτε άλλη πάθηση. Το 25% των προσερχομένων στα ορθοπαιδικά εξωτερικά ιατρεία αφορά σε ασθενείς με οσφυαλγία. ΥΛΙΚΟ-ΜΕΘΟΔΟΣ Στην παρούσα μελέτη έλαβαν μέρος, με τυχαία σειρά, άτομα τα οποία προσέρχονταν στα Εξωτερικά Ιατρεία της Ορθοπαιδικής Κλινικής του Γενικού Νοσοκομείου Ρόδου «Ανδρέας Παπανδρέου» και προέκυπτε σε αυτούς η διάγνωση της οσφυαλγίας. Μετά από εθελοντική και έγγραφη συγκατάθεσή τους συμμετείχαν στην τυχαιοποιημένη κλινική δοκιμή (ΤΚΔ). Η διάρκεια παρακολούθησης των ασθενών αυτών ήταν 8 εβδομάδες. Εφαρμόστηκαν ως τεχνικές διαχείρισης του stress οι διαφραγματικές αναπνοές, η προοδευτική μυϊκή χαλάρωση, ο καθοδηγούμενος οραματισμός και η αυτογενής εκπαίδευση. Χρησιμοποιήθηκαν αυτο-αναφερόμενες επικυρωμένες μετρήσεις αξιολόγησης του stress, με σκοπό την αξιολόγηση του αντιλαμβανόμενου stress, του τρόπου ζωής τους και του πόνου. Επίσης, η ομάδα ελέγχου συμπλήρωνε καθημερινό ημερολόγιο πραγματοποίησης των τεχνικών χαλάρωσης. ΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑΤΑ Τα αποτελέσματα της παρούσας μελέτης συνοψίζονται παρακάτω: Παρατηρήθηκε ότι το ποσοστό των ατόμων που δήλωσαν ότι αισθάνονταν επί πλέον πόνο την ημέρα συμπλήρωσης του ερωτηματολογίου ήταν μικρότερο στη λήξη (10%) συγκριτικά με την έναρξη της μελέτης (23,3%, p<0,001). Επίσης, παρατηρήθηκε αύξηση συνολικά στις βαθμολογίες ρουτίνας. Διαπιστώθηκαν αυξήσεις συνολικά στις βαθμολογίες του ερωτηματολογίου SF-36 (οι μεγαλύτερες τιμές δηλώνουν καλύτερη κατάσταση) και, συγκεκριμένα, στη φυσική λειτουργικότητα. Συνολική μείωση παρατηρήθηκε στο δηλωθέν επίπεδο stress, στο επίπεδο αντιλαμβανόμενου stress (PSS-14), στη συνολική βαθμολογία των συμπτωμάτων, καθώς και στο κέντρο ελέγχου υγείας chance. ΣΥΜΠΕΡΑΣΜΑΤΑ Θεωρείται επιτακτική ανάγκη η διεξαγωγή περισσότερων μελετών, οι οποίες θα ενσωματωθούν σε αντικειμενικότερες εργαστηριακές μελέτες προκειμένου να επεκτείνουν αυτά τα πρώτα συμπεράσματα και να εξετάσουν άλλες παρόμοιες τεχνικές, καθώς και να μετρούν πιο αντικειμενικά τα επίπεδα του stress (όπως για παράδειγμα βιοδείκτες).
Λέξεις-κλειδιά: οσφυαλγία, STRESS, Διαχείριση του stress, Μυοσκελετικά άλγη, Χρόνιοι πόνοι
ΑΡΧΕΙΑ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΙΑΤΡΙΚΗΣ, 32(5), 583-591, 2015 - Ερευνητική εργασία