Η Οργανωσιακή Κουλτούρα του Νοσηλευτικού Προσωπικού στο Χώρο του Νοσοκομείου: Συστηματική Βιβλιογραφική Ανασκόπηση
Έ. Γαβριήλ, Α. Μερκούρης, Ν. Μίτλεττον, Ε. Παπασταύρου
Εισαγωγή: Τα νοσοκομεία χαρακτηρίζονται ως πολυπολιτισμικές οντότητες, με δική τους κουλτούρα, αλλά και με ένθετες υποκουλτούρες στο εσωτερικό τους που επηρεάζουν σημαντικά τη συμπεριφορά, τις πεποιθήσεις και τις αξίες των εργαζομένων τους. Σκοπός: Η διερεύνηση της οργανωσιακής κουλτούρας του νοσηλευτικού προσωπικού στο χώρο του νοσοκομείου. Υλικό και Μέθοδος: Χρησιμοποιήθηκαν άρθρα που αφορούσαν σε πρωτογενείς ερευνητικές μελέτες, στις οποίες γίνεται αναφορά στη μέτρηση της οργανωσιακής κουλτούρας του νοσηλευτικού προσωπικού είτε σε επίπεδο νοσοκομείου(ων), είτε σε επίπεδο τμημάτων/μονάδων νοσοκομείων. Η αναζήτηση πραγματοποιήθηκε στις βάσεις δεδομένων PubMed, CINAHL, EBSCO (Academic Search Complete), Scopus και Embase, για άρθρα με ημερομηνία δημοσίευσης από το 1995 και μετά. Η αναζήτηση διενεργήθηκε το Μάιο του 2014, με τις λέξεις-κλειδιά: “Organizational culture”, “hospital personnel” ή/και “nurse”, σε όλους τους συνδυασμούς. Αποτελέσματα: Συμπεριλήφθηκαν τελικά 32 άρθρα. Παρατηρήθηκε να υπάρχει δυσκολία στην περιγραφή κοινής ορολογίας ή τύπου κουλτούρας. Ωστόσο, μέσα από την ανάλυση των αποτελεσμάτων, ανάμεσα στους νοσηλευτές, επικρατεί κυρίως η κουλτούρα των θετικών ανθρώπινων σχέσεων και της ομαδικότητας. Ο συγκεκριμένος τύπος κουλτούρας σχετίστηκε θετικά με όλους τους δείκτες αποτελεσματικότητας που ερευνήθηκαν, όπως η δέσμευση, η συμμετοχή, η ικανοποίηση, η αλλαγή, η ποιότητα εργασιακής ζωής, τα χαμηλότερα ποσοστά παραιτήσεων κ.λπ. Από την άλλη πλευρά, διαπιστώθηκε ότι και άλλοι τύποι κουλτούρας όπως η καινοτόμος σχετίζονται θετικά, ενώ άλλοι, όπως η ιεραρχική ή η γραφειοκρατική έχουν αρνητική επίδραση σε όλους τους δείκτες αποτελεσματικότητας που μελετήθηκαν. Σε ορισμένες έρευνες, η οργανωσιακή κουλτούρα φαίνεται να επηρεάζεται σε κάποιο βαθμό από μεταβλητές, όπως είναι ο τρόπος ηγεσίας, η θέση εργασίας, τα έτη εμπειρίας και το επίπεδο εκπαίδευσης των νοσηλευτών. Συμπεράσματα: Ανάλογα με τον τύπο κουλτούρας που κυριαρχεί, υπάρχει διαφορετική επίδραση στους δείκτες αποτελεσματικότητας των νοσηλευτών. Επομένως, καλό είναι να αναπτυχθεί η ανάλογη, ισορροπημένη και εποικοδομητική νοσηλευτική κουλτούρα, αναλόγως της κατάστασης και των αναγκών, και αυτό απαιτεί ηγετική ικανότητα.
Λέξεις-κλειδιά: νοσηλευτικό προσωπικό, νοσοκομείο, Οργανωσιακή κουλτούρα, Συστηματική ανασκόπηση
ΝΟΣΗΛΕΥΤΙΚΗ, 54(1), 25-37, 2015 - Συστηματική ανασκόπηση