Συμμετοχή Ασθενών με Χρόνια Καρδιακή Ανεπάρκεια σε Ολοκληρωμένα Προγράμματα Καρδιακής Αποκατάστασης: Μια Βιβλιογραφική Ανασκόπηση
Κ. Γιακουμιδάκης, Η. Μπροκαλάκη
Εισαγωγή: Η καρδιακή αποκατάσταση αποτελεί μια επαρκώς τεκμηριωμένη και βασισμένη σε ενδείξεις μορφή μακροχρόνιας διαχείρισης ασθενών με χρόνια καρδιακή ανεπάρκεια (ΧΚΑ). Η συμμετοχή των ασθενών με ΧΚΑ σε ολοκληρωμένα προγράμματα αποκατάστασης συνοδεύεται από εξαιρετικά αποτελέσματα στη φροντίδα υγείας. Σκοπός: Η ανασκόπηση της ελληνικής και της διεθνούς βιβλιογραφίας σχετικά με το περιεχόμενο των προγραμμάτων ολοκληρωμένης καρδιακής αποκατάστασης ασθενών με ΧΚΑ. Υλικό και Μέθοδος: Κατά τη διάρκεια του Δεκεμβρίου του 2013, πραγματοποιήθηκε αναζήτηση μελετών στις ηλεκτρονικές βάσεις δεδομένων Medline και Google Scholar, με τη χρήση των ακόλουθων λέξεων ευρετηρίου: “cardiac rehabilitation”, “chronic heart failure”, “exercise”, “heart failure”, “outcomes”, “patient education”, “self-care interventions”, «καρδιακή αποκατάσταση», «χρόνια καρδιακή ανεπάρκεια», «καρδιακή ανεπάρκεια», «άσκηση», «εκπαίδευση ασθενούς», «αυτοφροντίδα» και «παρεμβάσεις». Στην παρούσα ανασκόπηση συμπεριλήφθηκαν άρθρα δημοσιευμένα στην αγγλική και στην ελληνική γλώσσα κατά το χρονικό διάστημα 2000–2013, τα οποία διερευνούσαν ή και ανασκοπούσαν το περιεχόμενο και τη συμμετοχή ασθενών με ΧΚΑ σε προγράμματα καρδιακής αποκατάστασης. Αποτελέσματα: Η άσκηση, η εκπαίδευση, η συμβουλευτική και η ψυχοκοινωνική υποστήριξη αποτελούν τις βασικές συνιστώσες της ολοκληρωμένης αποκατάστασης ασθενών με ΧΚΑ, υπηρεσίες που παρέχονται μέσω διεπιστημονικής προσέγγισης και συνεργασίας. Η αναγκαιότητα συμμετοχής ασθενών με ΧΚΑ στα προγράμματα αυτά καθορίζεται από τα επιδημιολογικά χαρακτηριστικά της νόσου, τις ισχυρές συστάσεις επιστημονικών εταιρειών για συμμετοχή, το τεκμηριωμένο όφελος για τους ασθενείς και το σύστημα υγείας, αλλά και από την προβληματική συμπεριφορά αυτοφροντίδας των πασχόντων από ΧΚΑ, η οποία είναι τροποποιήσιμη μέσω των υπηρεσιών αποκατάστασης. Μολονότι το αποκομιζόμενο όφελος είναι αναμφισβήτητο, η συμμετοχή των ασθενών με ΧΚΑ στα εν λόγω προγράμματα είναι εξαιρετικά χαμηλή σε διεθνές επίπεδο. Συμπεράσματα: Η καρδιακή αποκατάσταση είναι χρήσιμη, ασφαλής, αποτελεσματική και αναγκαία για τους ασθενείς με ΧΚΑ. Νέα μοντέλα παροχής φροντίδας υγείας, με επάρκεια υποδομών και εξειδικευμένου ανθρώπινου επιστημονικού δυναμικού, σε συνδυασμό με μελλοντική έρευνα που θα τεκμηριώσει ισχυρά το όφελος, θα μπορούσαν να ενσωματώσουν την αποκατάσταση στη θεραπευτική διαχείριση της ΧΚΑ.
Λέξεις-κλειδιά: Χρόνια καρδιακή ανεπάρκεια, Βιβλιογραφική ανασκόπηση, Καρδιακή αποκατάσταση
ΝΟΣΗΛΕΥΤΙΚΗ, 53(2), 141-149, 2014 - Ανασκόπηση