Ετοιμότητα του Ιατρονοσηλευτικού Προσωπικού για την Αντιμετώπιση Μαζικών Καταστροφών
Α. Κοσσιώρης, Ε. Ευαγγέλου, Α. Νέστωρ, Α. Κοτανίδου, Κ. Γκογκόσης, O. Fung, Ε. Κυρίτση
Εισαγωγή: Μαζική καταστροφή, όσον αφορά στον τομέα υγείας, θεωρείται η απότομη ή βαθμιαία έκπτωση στη συνολική κατάσταση υγείας μιας κοινότητας, η οποία είναι αδύνατο να αντιμετωπισθεί επαρκώς χωρίς εξωτερική βοήθεια. Σκοπός: Η διερεύνηση της ετοιμότητας του ιατρονοσηλευτικού προσωπικού για την αντιμετώπιση μαζικών καταστροφών. Υλικό και Μέθοδος: Το δείγμα της μελέτης αποτέλεσαν 364 επαγγελματίες υγείας από διάφορες δημόσιες δομές υγείας της Αθήνας. Όργανο μέτρησης αποτέλεσε ειδικό ερωτηματολόγιο το οποίο σχεδιάστηκε από τους Fung et al το 2007. Η στατιστική ανάλυση έγινε με το στατιστικό πακέτο SPSS 17 και περιλάμβανε τον έλεγχο x2 και τη λογιστική παλινδρόμηση. Αποτελέσματα: Το μεγαλύτερο ποσοστό του ιατρονοσηλευτικού προσωπικού (61%) αντιλαμβάνεται τον εαυτό του ως απροετοίμαστο για την αντιμετώπιση καταστροφών. Το 64,6% αναφέρει ότι η πιο άμεση ενέργειά του σε ενδεχόμενο μαζικής καταστροφής στο χώρο εργασίας του θα ήταν η τήρηση του σχεδίου έκτακτης ανάγκης, ενώ το 55,7% δεν γνωρίζει την ύπαρξή του. Αντίθετα, το 54,8% από αυτούς που γνωρίζουν την ύπαρξή του, δεν το έχουν διαβάσει. Το 81,8% θεωρεί ως μαζική καταστροφή τις πυρκαγιές σε Πελοπόννησο και Εύβοια το 2007, ενώ το 30,3% την πτώση αεροσκάφους στην περιοχή Γραμματικό το 2005. Το 77,1% ανέφερε τον σεισμό ως πολύ πιθανό ενδεχόμενο να συμβεί στην Ελλάδα, ενώ το 77,5% αναφέρει ως απίθανο το ενδεχόμενο πυρηνικού ατυχήματος. Ως προς τις εκπαιδευτικές δραστηριότητες και τα υλικά μέσα που θα ήταν χρήσιμα για υψηλό επίπεδο ετοιμότητας, το 88,0% θεωρεί ότι θα ήταν χρήσιμα τα μαθήματα αντιμετώπισης καταστροφών, ενώ το 73,7% το σχέδιο έκτακτης ανάγκης του νοσοκομείου. Από την στατιστική ανάλυση των δεδομένων βρέθηκε, ότι πιο συχνά προετοιμασμένο τον εαυτό τους για την αντιμετώπιση των καταστροφών αντιλαμβάνονται οι νοσηλευτές που ασκούν διοικητικό έργο (p=0,002), οι επαγγελματίες υγείας με >16 χρόνια προϋπηρεσία (p=0,017), οι έχοντες μεταπτυχιακές σπουδές (p=0,047), όσοι έχουν συμμετάσχει σε οποιαδήποτε δραστηριότητα αντιμετώπισης καταστροφών στο χώρο εργασίας τους (p<0,001) και όσοι έχουν παρακολουθήσει το μάθημα της Iατρικής - Nοσηλευτικής Kαταστροφών (p<0,001). Αναφορικά με την ύπαρξη σχεδίου έκτακτης ανάγκης στο χώρο εργασίας, σε μικρότερη συχνότητα «δεν γνωρίζω» απαντά η ηλικιακή ομάδα >46 (p<0,001), οι έχοντες >16 χρόνια προϋπηρεσία (p=0,001), οι έχοντες μεταπτυχιακές σπουδές (p<0,001), οι ασκούντες διοικητικό έργο νοσηλευτές (p<0,001) και οι εργαζόμενοι στον χειρουργικό τομέα (p=0,009). Συμπεράσματα: Ο παράγοντας εκπαίδευση επηρεάζει στον μεγαλύτερο βαθμό τις γνώσεις για τις μαζικές καταστροφές και την ετοιμότητα αντιμετώπισής τους, όπως επίσης τα χρόνια επαγγελματικής εμπειρίας και η ύπαρξη στον χώρο εργασίας σχεδίου έκτακτης ανάγκης. Ως εκ τούτου, είναι αναγκαίο οι επαγγελματίες υγείας σε προπτυχιακό επίπεδο να παρακολουθήσουν περισσότερα σχετικά μαθήματα.
Λέξεις-κλειδιά: Καταστροφές, Επαγγελματίες υγείας, αντιμετώπιση, εκπαίδευση, Ετοιμότητα
ΝΟΣΗΛΕΥΤΙΚΗ, 53(1), 95-110, 2014 - Ερευνητική εργασία