Πρόβλεψη της θνησιμότητας των ηλικιωμένων μέσω μιας καινοτόμου μεθόδου εκτίμησης της συνολικής αρτηριακής ενδοτικότητας
Θ.Γ. Παπαϊωάννου, Α. Πρωτογέρου, Ν. Στεργιόπουλος, Ο. Βαρδούλης, M. Safar, J. Blacher, Χ. Στεφανάδης
ΣΚΟΠΟΣ Η γήρανση του πληθυσμού αποτελεί σήμερα ένα άνευ προηγουμένου φαινόμενο. Τα υπάρχοντα μοντέλα για την πρόβλεψη της θνησιμότητας σε ηλικιωμένους δεν είναι ακριβή και ως εκ τούτου νέοι προγνωστικοί βιοδείκτες βρίσκονται υπό διερεύνηση. Η αορτική σκληρία, εκτιμώμενη μέσω της καρωτιδο-μηριαίας ταχύτητας του σφυγμικού κύματος (ΤΣK), συχνά αποτυγχάνει να προβλέψει τον καρδιαγγειακό (ΚΑ) κίνδυνο και τη θνησιμότητα σε ηλικιωμένους, παρ' όλο που η προγνωστική της αξία είναι τεκμηριωμένη σε άλλους πληθυσμούς. Η συνολική αρτηριακή ενδοτικότητα (ΣΑΕ) ενδέχεται να υπερτερεί ως προγνωστικός δείκτης, αφού σχετίζεται πιο άμεσα με την ΚΑ λειτουργία απ' ό,τι η τοπική ή η τμηματική αρτηριακή σκληρία. Όμως, οι υπάρχουσες τεχνικές για την εκτίμηση της ΣΑΕ είναι είτε ιδιαίτερα πολύπλοκες στην εφαρμογή τους είτε μη ακριβείς. Πρόσφατα, περιγράφηκε μια νέα εύχρηστη μέθοδος για την εκτίμηση της ΣΑΕ, η οποία, ενώ έχει αξιολογηθεί in silico με θετικά αποτελέσματα σχετικά με την ακρίβειά της, δεν έχει εφαρμοστεί ακόμη in vivo. Σκοπός της μελέτης ήταν να διερευνήσει εάν η ΣΑΕ, που υπολογίζεται μέσω αυτής της νέας μεθόδου, μπορεί να προβλέψει τη θνησιμότητα σε ηλικιωμένους. ΥΛΙΚΟ-ΜΕΘΟΔΟΣ Η ΤΣΚ εκτιμήθηκε σε 279 ηλικιωμένα άτομα (85,5±7,0 ετών), τα οποία είχαν παρακολουθηθεί προοπτικά για ένα διάστημα 12,8±6,3 μηνών. Η ΣΑΕ υπολογίστηκε από τον τύπο ΣΑΕ=kxΤΣΚ-2, όπου ο συντελεστής k εξαρτάται από το μέγεθος του αρτηριακού δικτύου. Με βάση προηγούμενα in silico δεδομένα, η τιμή του k υπολογίστηκε για κάθε άτομο ανάλογα με το δείκτη μάζας σώματος (ΔΜΣ). ΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑΤΑ Η ΤΣΚ δεν διέφερε σημαντικά μεταξύ των επιζώντων (n=185) και των θανόντων (n=94) (14,2±3,6 έναντι 14,9±3,8 m/sec, αντίστοιχα, p=0,139). Αντίθετα, οι θανόντες είχαν σημαντικά χαμηλότερη ΣΑΕ από τους επιζώντες (0,198±0,128 έναντι 0,221±0,1 mL/mmHg, αντίστοιχα, p=0,018). Η ΣΑΕ ήταν σημαντικός προγνωστικός δείκτης θνησιμότητας (p=0,022, odds ratio=0,326), ενώ η ΤΣΚ όχι (p=0,202), ακόμη και μετά από διόρθωση για το φύλο, τη μέση πίεση και την καρδιακή συχνότητα. Η ηλικία βρέθηκε να επηρεάζει σημαντικά τη ΣΑΕ (p=0,016) αλλά όχι την ΤΣΚ. ΣΥΜΠΕΡΑΣΜΑΤΑ Η χαμηλή συνολική αρτηριακή ενδοτικότητα, που υπολογίστηκε με μια νέα μέθοδο, αποτελεί στατιστικά σημαντικό και ανεξάρτητο προγνωστικό παράγοντα της θνησιμότητας σε ηλικιωμένους, σε αντίθεση με την αορτική ταχύτητα του σφυγμικού κύματος. Η ΣΑΕ ενδέχεται να είναι ένας πιο ευαίσθητος αρτηριακός βιοδείκτης από την ΤΣΚ όσον αφορά στην εκτίμηση του ΚΑ κινδύνου, ειδικά σε ηλικιωμένους.
Λέξεις-κλειδιά: Αρτηριακή σκληρία, Γήρανση, Θνησιμότητα, Ελαστικότητα αορτής, Ταχύτητα σφυγμικού κύματος
ΑΡΧΕΙΑ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΙΑΤΡΙΚΗΣ, 31(6), 725-734, 2014 - Ερευνητική εργασία