Η Συμβολή της Σύντομης Ανάπαυσης, κατά τη Διάρκεια της Ημέρας, στο Καρδιαγγειακό Σύστημα
Σ. Καραβασιλειάδου
Εισαγωγή: Ο όρος siesta είναι ισπανικής προέλευσης και δηλώνει την ανάπαυση μικρής χρονικής περιόδου στη διάρκεια της ημέρας, κυρίως το μεσημέρι ή νωρίς το απόγευμα. Η μεσημεριανή ξεκούραση είναι κοινή συνήθεια των λαών της Μεσογείου και της Λατινικής Αμερικής. Η διάρκειά της κυμαίνεται στα 30 λεπτά και εξαρτάται από τη γεωγραφική τοποθεσία της χώρας, την εποχή του έτους, τους δημογραφικούς παράγοντες (φύλο, ηλικία) και το ιστορικό ασθενειών. Διακρίνεται σε προγραμματισμένη, έκτακτη-αιφνίδια και συνηθισμένη. Σκοπός: Η αξιολόγηση της συμβολής της σύντομης ανάπαυσης, κατά τη διάρκεια της ημέρας, στο καρδιαγγειακό σύστημα. Υλικό και Mέθοδος: Πραγματοποιήθηκε βιβλιογραφική ανασκόπηση σχετική με το θέμα, στις βάσεις δεδομένων Medline και Google Scholar, από το 1988 μέχρι το 2012. Οι όροι αναζήτησης που χρησιμοποιήθηκαν ήταν οι εξής: «siesta», «midday napping», «daytime sleepiness», «mortality», «coronary heart disease», «cardiovascular diseases» και συνδυασμοί τους. Για την εισαγωγή των άρθρων στην ανασκόπηση τέθηκαν συγκεκριμένα κριτήρια εισαγωγής. Αποτελέσματα: Ο τελικός αριθμός των άρθρων που συμπεριλήφθηκαν στην ανασκόπηση ήταν 21. Από τα αποτελέσματα των μελετών φαίνεται πως η μεσημεριανή ξεκούραση είναι ωφέλιμη για τον εγκέφαλο, αφού βελτιώνει την ικανότητα μάθησης, μνήμης, ευφυΐας και προσφέρει αναζωογόνηση, δίνοντας δύναμη για την επιτυχημένη ολοκλήρωση των εργασιών της καθημερινότητας. Όμως, εκτός από τις ευεργετικές επιδράσεις της σε γνωσιακό και μαθησιακό επίπεδο, υπάρχουν δεδομένα που αφορούν στο καρδιαγγειακό σύστημα. Αναφέρεται λοιπόν, ότι 30΄ ύπνου ή ανάπαυσης κατά τη διάρκεια της ημέρας, σχετίζονταν με μείωση του κινδύνου οξέος μη θανατηφόρου στεφανιαίου επεισοδίου, κατά 21%. Επιπλέον, όσοι ξεκουράζονταν συστηματικά το μεσημέρι κινδύνευαν 37% λιγότερο από στεφανιαία νόσο. Αντίθετα, για όσους υπερέβαιναν το ιδανικό όριο μεσημεριανής ξεκούρασης παρατηρήθηκαν διακυμάνσεις στις τιμές της αρτηριακής πίεσης και του σφυγμού. Παράλληλα, ασθενείς με ιστορικό καρδιακών νοσημάτων (π.χ. έμφραγμα μυοκαρδίου) έτειναν να λαμβάνουν περισσότερο μεσημεριανή ανάπαυση. Έχει παρατηρηθεί ότι σε περιπτώσεις συστηματικής υπέρβασης του ιδανικού ορίου της μεσημεριανής ανάπαυσης και εισαγωγής στο γ΄ στάδιο του ύπνου, πραγματοποιείται ξαφνική αύξηση του καρδιακού ρυθμού. Επίσης, κινητοποιούνται προθρομβωτικοί μηχανισμοί, οι οποίοι ευνοούν την εμφάνιση καρδιαγγειακών επεισοδίων. Συμπεράσματα: Οι επιπτώσεις της μεσημεριανής ξεκούρασης στο καρδιαγγειακό σύστημα μπορεί να είναι θετικές υπό προϋποθέσεις, διαφορετικά ίσως αποβούν αρνητικές. Ωστόσο, η γνώση για το συγκεκριμένο θέμα είναι περιορισμένη και απαιτείται περαιτέρω έρευνα, προκειμένου να προσδιορισθούν ακριβέστερα τα οφέλη και οι κίνδυνοι στο καρδιαγγειακό σύστημα που συνεπάγονται από τη siesta.
Λέξεις-κλειδιά: Θνησιμότητα, στεφανιαία νόσος, Καρδιαγγειακές παθήσεις, Μεσημεριανός ύπνος, Ημερήσια υπνηλία
ΝΟΣΗΛΕΥΤΙΚΗ, 52(3), 261-268, 2013 - Ανασκόπηση