Ενισχυτική θεραπεία με αγομελατίνη σε ανθεκτική ιδεοψυχαναγκαστική διαταραχή: Προκαταρκτική μελέτη
Η. Τζαβέλλας, Δ. Καραΐσκος, Ι. Ηλίας, Ι. Λιάππας, Θ. Παπαρρηγόπουλος
Η ιδεοψυχαναγκαστική διαταραχή είναι συχνά η αγχώδης διαταραχή που επηρεάζει το 2% του πληθυσμού. Η διαταραχή αυτή συνδέεται με σημαντική νοσηρότητα και δυσλειτουργία, και περιλαμβάνεται από τη Παγκόσμια Οργάνωση Υγείας στη λίστα των δέκα ασθενειών που καθιστούν περισσότερο από τις υπόλοιπες ανίκανο τον ασθενή. Η θεραπευτική ανταπόκριση των ασθενών με ιδεοψυχαναγκαστική διαταραχή είναι σχετικά φτωχή σε σύγκριση με εκείνη των άλλων ψυχικών διαταραχών. Οι φαρμακολογικές παρεμβάσεις για την ιδεοψυχαναγκαστική διαταραχή έχουν επικεντρωθεί κυρίως στη λειτουργία και δράση της σεροτονίνης, και δευτερευόντως στη νευροδιαβίβαση της ντοπαμίνης. Η ενίσχυση της ανθεκτικής θεραπείας της ιδεοψυχαναγκαστικής διαταραχής έχει γίνει αντικείμενο μελέτης αρκετών ερευνών. Ως υπόθεση θεωρούμε ότι τα φάρμακα με διπλή δράση στο σεροτονινεργικό καθώς και στο μελατονινεργικό σύστημα μπορούν να χρησιμοποιηθούν στους ανθεκτικούς στη θεραπεία ιδεοψυχαναγκαστικούς ασθενείς. Σε αυτή τη μελέτη ελέγχουμε την αποτελεσματικότητα και την ασφάλεια της αγομελατίνης ως ενίσχυση της θεραπείας ανθεκτικών ιδεοψυχαναγκαστικών ατόμων. Το δείγμα περι ελάμβανε 12 ασθενείς, ηλικίας 18–50 ετών, που πληρούσαν τα κριτήρια της ιδεοψυχαναγκαστικής διαταραχής, οι οποίοι δεν ανταποκρίθηκαν σε επαρκή θεραπεία με αναστολείς επαναπρόσληψης σεροτονίνης για ένα διάστημα τουλάχιστον 16 εβδομάδων και έλαβαν ως ενίσχυση της θεραπείας τους αγομελατίνη. Οι ασθενείς αξιολογήθηκαν με τη Yale-Brown Ιδεοψυχαναγκαστική Κλίμακα (Y-BOCS), και επιπλέον έγινε έλεγχος για παρενέργειες του φαρμάκου στην έναρξη της χορήγησης και στη 16η εβδομάδα της θεραπείας. Αποκλείσθηκαν ασθενείς με συννοσηρότητα είτε με άλλη ψυχική νόσο είτε με άλλη σοβαρή σωματική ασθένεια, ασθενείς με ιστορικό κατάχρησης ουσιών ή και κατάχρηση ουσιών κατά την περίοδο της έρευνας, ασθενείς με σοβαρή διαταραχή προσωπικότητας, καθώς και εκείνοι που πέρα από φαρμακευτική αγωγή είχαν τεθεί και σε ψυχοθεραπεία. Η ενίσχυση της θεραπείας με αγομελατίνη οδήγησε σε μια ξεκάθαρη βελτίωση στη Y-BOCS κλίμακα και τις υποκλίμακες αυτής που αφορούν τις ιδεοληψίες και τους καταναγκασμούς μετά τις 16 εβδομάδες θεραπείας (όλες p<0,005). Η ενίσχυση της θεραπείας με αγομελατίνη ήταν καλά ανεκτή και κανένας ασθενής από το δείγμα δεν εγκατέλειψε τη μελέτη. Οι παρενέργειες σχετιζόμενες με τη θεραπεία καταγράφηκαν ως εξής (n, %): ναυτία 1 (8,3%), κεφαλαλγία 4 (33,3%), ζάλη 3 (25%) και υπνηλία 2 (16,7%). Η παρούσα μελέτη έχει δια φόρους περιορισμούς λόγω του σχεδιασμού της και της έλλειψης εικονικού φαρμάκου ή ομάδας ελέγχου. Ο μικρός αριθμός των ασθενών επίσης περιορίζει τη βαρύτητα των ευρημάτων μας. Η παρούσα μελέτη κατέδειξε ότι η ενισχυτική θεραπεία 16 εβδομάδων με αγομελατίνη οδήγησε σε βελτίωση κατά 25% στους ανθεκτικούς ιδεοψυχαναγκαστικούς ασθενείς. Οι ανεπιθύμητες ενέργειες ήταν ήπιες και κανείς από τους ασθενείς δεν εγκατέλειψε τη μελέτη. Η αγομελατίνη πιθανώς θα μπορούσε να είναι αποτελεσματική και καλά ανεκτή ως προσθήκη σε ανθεκτική στη θεραπεία ιδεοψυχαναγκαστική διαταραχή. Το ιδιαίτερο φαρμακολογικό προφίλ της αγομελατίνης με τη διπλή δράση στους σεροτονινεργικούς και μελατονινεργικούς υποδοχείς μπορεί να χρησιμεύσει στις περιπτώσεις αυτές. Περαιτέρω μελέτες είναι αναγκαίες προκειμένου να διερευνηθεί ο ρόλος της αγομελατίνης τόσο στην παθοφυσιολογία όσο και στη θεραπεία της ιδεοψυχαναγκαστικής διαταραχής.
Λέξεις-κλειδιά: Αγομελατίνη, Eνίσχυση θεραπείας, Iδεοψυχαναγκαστική διαταραχή
ΨΥΧΙΑΤΡΙΚΗ, 25(3), 179-184, 2014 - Ερευνητική εργασία