Εκτίμηση των σχετιζόμενων με την ανησυχία μεταγνωσιών: Η ελληνική εκδοχή του Ερωτηματολογίου Μεταγνωσιών (MCQ-30)
Μ. Τυπάλδου, Γ. Κωνσταντακόπουλος, Ι. Ροξάνης, Α. Νίντος, Ν. Βαϊδάκης, Γ.Ν. Παπαδημητρίου, A. Wells
Το Ερωτηματολόγιο Μεταγνωσιών (Metacognitions Questionnaire-30, MCQ-30), που εκπονήθηκε από τους Wells και Cartwright-Hatton (2004), συνιστά ένα εργαλείο πολυδιαστασιακής εκτίμησης των μεταγνωσιακών παραγόντων που θεωρούνται σημαντικοί σύμφωνα με το μεταγνωσιακό μοντέλο των ψυχολογικών διαταραχών. Η παρούσα μελέτη είχε ως πρωταρχικό της στόχο να εξετάσει την εσωτερική συνοχή, την αξιοπιστία χορήγησης-επαναχορήγησης, τη συγκλίνουσα εγκυρότητα και την παραγοντική δομή της ελληνικής εκδοχής του ερωτηματολογίου MCQ-30. Επιπλέον, διερευνήσαμε τις συσχετίσεις των εξαγόμενων παραγόντων με το σταθερό άγχος σε ένα δείγμα του ελληνικού πληθυσμού. Το δείγμα της μελέτης ήταν μη-κλινικό, αποτελούμενο από 547 συμμετέχοντες (213 άνδρες και 334 γυναίκες), που συμπλήρωσαν την ελληνική εκδοχή του ερωτηματολογίου MCQ-30. Ένα μέρος του συνολικού δείγματος, αποτελούμενο από 157 συμμετέχοντες, συμπλήρωσε επίσης την υποκλίμακα Trait Anxiety του ερωτηματολογίου State-Trait Anxiety Inventory (STAI-T) και την υποκλίμακα Meta-worry του ερωτηματολογίου Anxious Thought Inventory (AnTi-MW). Σε τριάντα συμμετέχοντες επαναχορηγήθηκε το MCQ-30 εντός χρονικού διαστήματος τριών έως πέντε εβδομάδων. Από τα αποτελέσματα της μελέτης επιβεβαιώθηκε η διαστασιακότητα του MCQ-30 και οι πέντε παράγοντες που εξήχθησαν, ήταν συμβατοί με αυτούς της αρχικής, αγγλικής εκδοχής του ερωτηματολογίου: (1) θετικές πεποιθήσεις για την ανησυχία, (2) αρνητικές πεποιθήσεις για την ανησυχία, που αφορούν στην αδυναμία ελέγχου και τον συνεπαγόμενο κίνδυνο, (3) νοητική αυτοπεποίθηση, (4) πεποιθήσεις για την ανάγκη ελέγχου των σκέψεων και τις αρνητικές επιπτώσεις από τη μη άσκηση ελέγχου επ’ αυτών και (5) νοητική αυτοσυνείδηση. Το ερωτηματολόγιο MCQ-30 επέδειξε υψηλό επίπεδο εσωτερικής συνοχής και αξιοπιστίας χορήγησης-επαναχορήγησης. Η ισχυρή συσχέτιση μεταξύ της συνολικής βαθμολογίας στο MCQ-30 και αυτής στο AnTI-MW αποτελεί ένδειξη υψηλού επιπέδου συγκλίνουσας εγκυρότητας. Επιπλέον, σημαντικές ήταν όλες οι συσχετίσεις μεταξύ της συνολικής βαθμολογίας στο MCQ-30 και στις υποκλίμακές του και του STAI-T, με μόνη ε-ξαίρεση τη συσχέτιση μεταξύ «νοητικής αυτοπεποίθησης» και σταθερού άγχους. Το ελληνικό δείγμα παρουσίασε υψηλότερες μέσες βαθμολογίες στο συνολικό MCQ-30 και τις υποκλίμακές του σε σύγκριση με το αγγλικό δείγμα της αρχικής μελέτης. Επίσης βρέθηκε ότι οι γυναίκες είχαν σημαντικά υψηλότερες βαθμολογίες από τους άνδρες στο συνολικό ερωτηματολόγιο και στις υποκλίμακες «αδυναμία ελέγχου και κίνδυνο» και «ανάγκη ελέγχου των σκέψεων», ενώ στην αρχική μελέτη δεν παρατηρήθηκαν σημαντικές διαφορές μεταξύ των δύο φύλων. Πρέπει να διερευνηθεί περαιτέρω αν οι παρατηρούμενες διαφορές στα επίπεδα βαθμολογίας στο MCQ-30 και στην επίδραση του φύλου αντανακλούν πολιτισμικές διαφορές. Τα ευρήματα της παρούσας μελέτης δείχνουν ότι η ελληνική εκδοχή του CQ-30 αποτελεί ένα εύχρηστο και ψυχομετρικά έγκυρο και αξιόπιστο εργαλείο για την εκτίμηση μεταγνωσιών σχετιζόμενων με την ανησυχία στον ελληνικό πληθυσμό.
Λέξεις-κλειδιά: ψυχομετρικές ιδιότητες, Ανησυχία, Eρωτηματολόγιο μεταγνωσιών, Μεταγνωσιακές πεποιθήσεις, Ψυχολογικές διαταραχές
ΨΥΧΙΑΤΡΙΚΗ, 25(1), 39-47, 2014 - Ερευνητική εργασία