Φαρμακευτικά υποστηριζόμενη θεραπεία της εξάρτησης από οπιοειδή στην Ελλάδα σήμερα: Μετρήσιμα αποτελέσματα και προκλήσεις για το μέλλον
M. Μαλλιώρη, X. Γκόλνα, K. Σουλιώτης, Α. Φιλαλήθης, A. Χατζάκης
To 2011 υπολογιζόταν ότι 20.473 προβληματικοί χρήστες ναρκωτικών, ηλικίας 15-64 ετών διαβιούσαν στην Ελλάδα. Εξ' αυτών μέχρι τα μέσα του 2010 σε φαρμακευτικά υποστηριζόμενη θεραπεία της εξάρτησης βρίσκονταν μόλις 4.771, με δείκτη κάλυψης της ζήτησης μόλις 21%. Αντίστοιχα, 5.558 άτομα ήταν καταγεγραμμένα σε αναμονή για ένταξη σε πρόγραμμα φαρμακευτικά υποστηριζόμενης θεραπείας, με εκτιμώμενο μέγιστο χρόνο αναμονής τα 7,6 έτη στην Αττική και τα 4,4 έτη στη Θεσσαλονίκη. Η διεύρυνση του δικτύου μονάδων φαρμακευτικά υποστηριζόμενης θεραπείας μέσω της προσθήκης 33 νέων μονάδων στα γενικά νοσοκομεία ήδη από τα μέσα του 2011, με την πρωτοβουλία του ΟΚΑΝΑ και του Υπουργείου Υγείας, υπερδιπλασίασε την πρόσβαση σε θεραπεία μέσα σε 1 χρόνο, μείωσε στο μισό τη λίστα και το χρόνο αναμονής στην Αττική ενώ τους εξάλειψε στη Θεσσαλονίκη και στην υπόλοιπη Ελλάδα. Αντίστοιχη, υπερ-πολλαπλάσια αύξηση (κατά μέσο όρο 7 φορές επί της αρχικής) σημειώθηκε και στην κάλυψη προγραμμάτων διανομής αποστειρωμένων συρίγγων και βελόνων στο δρόμο, ιδίως στην Αθήνα, σε μια συντονισμένη προσπάθεια κρατικών φορέων και Μη Κυβερνητικών Οργανώσεων για να αντιμετωπίσουν την επιδημική έξαρση του HIV/AIDS μεταξύ του πληθυσμού των Χρηστών Ενδοφλεβίων Ναρκωτικών (ΧΕΝ). Η συστηματική και μετρήσιμη βελτίωση των δεικτών κάλυψης της ζήτησης για υπηρεσίες φαρμακευτικής θεραπείας της εξάρτησης, η οποία αντικατοπτρίστηκε στη συνέχεια και στη βελτίωση των επιδημιολογικών δεικτών επικράτησης του HIV/AIDS στον πληθυσμό των ΧΕΝ, αν και σημαντικότατη ως άμεσο, επείγον και απολύτως επιβεβλημένο πρώτο βήμα πολιτικής απάντησης στην ένταση και έκταση της πρόκλησης είναι σαφές ότι δεν μπορεί να είναι βιώσιμη, αν δεν ολοκληρωθούν οι διαρθρωτικές αλλαγές που απαιτούνται στον τρόπο παροχής υπηρεσιών φαρμακευτικής θεραπείας της εξάρτησης, ώστε να αντιμετωπιστούν οι σαφείς και επιμένουσες προκλήσεις: α) της (συνεχιζόμενης) αύξησης και διαφοροποίησης της ανάγκης για πρόσβαση σε θεραπεία σε καθεστώς περιορισμένων πόρων, β) της υποστήριξης της θεραπευτικής πορείας μέχρι την αποκατάσταση (recovery) και, γ) της διαχείρισης της εξαρτησιο-φοβίας και του στίγματος.
Λέξεις-κλειδιά: Οικονομική κρίση, Θεραπεία της εξάρτησης από οπιοειδή, Λίστα αναμονής, Μείωση βλάβης, Φαρμακευτικά υποστηριζόμενη, Χρήστες ενδοφλεβίων ναρκωτικών
ΑΡΧΕΙΑ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΙΑΤΡΙΚΗΣ, 31(Συμπλήρ. 1), 35-42, 2014 - Eιδικό άρθρο