Εξάρτηση από οπιοειδή - Μια χρόνια υποτροπιάζουσα κατάσταση υγείας με σημαντικές υγειονομικές, κοινωνικές και οικονομικές επιπτώσεις
X. Γκόλνα, M. Μαλλιώρη, K. Σουλιώτης, Γ.Ν. Παπαδημητρίου
Η εξάρτηση από οπιοειδή συνιστά μια χρόνια, υποτροπιάζουσα κατάσταση της υγείας με σύνθετους κοινωνιολογικούς και ατομικούς προσδιοριστικούς παράγοντες, η οποία αξιώνει συστηματική ιατρική και ψυχοκοινωνική διαχείριση. Εμφανίζει αυξανόμενη επίπτωση και επιπολασμό παγκοσμίως και στην Ευρώπη, με σημαντικές ατομικές και κοινωνικές επιπτώσεις, στην ατομική και δημόσια υγεία καθώς και στην οικονομία. Σκοπός της παρούσας ανασκόπησης είναι η αποτύπωση, σε όρους πολιτικής υγείας, της έννοιας και της συχνότητας εμφάνισης της εξάρτησης από ναρκωτικά στην Ευρώπη και διεθνώς, καθώς και της επιβάρυνσης από αυτή σε όρους υγειονομικούς, κοινωνικούς και οικονομικούς. Το 2012 περίπου 38,6 εκατομμύρια άνθρωποι στον κόσμο ζούσαν με εξάρτηση από ναρκωτικά. Την ίδια περίοδο μόλις 4,5 εκατομμύρια εξ' αυτών (11,7% του συνόλου) λάμβαναν επιστημονικώς τεκμηριωμένη θεραπεία και φροντίδα, ώστε να διαχειριστούν την εξάρτησή τους, διαφυλάσσοντας έτσι την ατομική τους αλλά και τη δημόσια υγεία. Η εξάρτηση από οπιοειδή, εξάλλου, σχετίζεται με αυξημένο κίνδυνο θνητότητας, κυρίως εξαιτίας υπερβολικής δόσης, βίας, τροχαίων ατυχημάτων, αυτοκτονιών και άλλων κινδύνων συνδεόμενων με το κάπνισμα και το αλκοόλ. Η ενδοφλέβια, μάλιστα, χρήση ναρκωτικών σχετίζεται με αύξηση της εμφάνισης και συνολικής επίπτωσης των μεταδιδόμενων νοσημάτων (κυρίως HIV/AIDS και HCV) και των συνεπαγόμενων θανάτων. Παράλληλα, σημαντική είναι και η οικονομική επιβάρυνση του συστήματος υγείας από τη διαχείριση των νοσημάτων αυτών και των επιπλοκών τους. Η εξάρτηση από οπιοειδή δεν επηρεάζει μόνο το ατομικό και οικογενειακό εισόδημα αλλά έχει ευρύτερες επιπτώσεις στις εθνικές οικονομίες, καθώς προκαλεί δαπάνη για τη θεραπεία της εξάρτησης και των συννοσήσεών της, αυξάνει τα κόστη που σχετίζονται με την εγκληματικότητα και τις προνοιακές δαπάνες. Σε όρους δαπάνης υγείας μόνο, στις ΗΠΑ αναδρομική ανάλυση ιατρικών φακέλων κατέδειξε ότι άτομα που κάνουν κατάχρηση οπιοειδών (συνταγογραφούμενων και μη) προκαλούν άμεση δαπάνη υγείας 8,7 φορές υψηλότερη από τον υπόλοιπο πληθυσμό. Στην Ευρώπη η σχετιζόμενη με τα ναρκωτικά συνολική δημόσια δαπάνη υπολογίστηκε στα €34 δισεκατομμύρια το 2005, περίπου ίση με το 0,3% του ΑΕΠ της Ευρώπης, ενώ σε εθνικό επίπεδο τα ποσοστά αυτά μπορεί να είναι και υψηλότερα.
Λέξεις-κλειδιά: Εξάρτηση από οπιοειδή, Επίπτωση εξάρτησης από οπιοειδή, Κοινωνικό και οικονομικό κόστος
ΑΡΧΕΙΑ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΙΑΤΡΙΚΗΣ, 31(Συμπλήρ. 1), 13-18, 2014 - Eιδικό άρθρο