Μελέτη των κληρονομικών πολυνευροπαθειών (νόσος των Charcot-Marie-Tooth) στον ελληνικό πληθυσμό
Γ. Καραδήμα, Γ. Κούτσης, Π. Φλωροσκούφη, Η. Houlden, Μ. Πάνας
ΣΚΟΠΟΣ H μοριακή μελέτη των κληρονομικών πολυνευροπαθειών (νόσος των Charcot-Marie-Tooth, CMT) στον ελληνικό πληθυσμό. ΥΛΙΚΟ-ΜΕΘΟΔΟΣ Μελετήθηκαν, συνολικά, 327 ασθενείς-δείκτες ελληνικής καταγωγής με πιθανή κληρονομική αισθητικοκινητική πολυνευροπάθεια, σε διάστημα 15 ετών. Αναλυτικότερα, 243 ασθενείς ήταν τύπου CMT1, 44 τύπου CMT2, ενώ 40 είχαν κληρονομική πολυνευροπάθεια με επιρρέπεια σε πιεστικές βλάβες (hereditary neuropathy with liability to pressure palsies, ΗΝΡΡ). Πραγματοποιήθηκε μοριακή ανάλυση με τη χρήση της αλυσιδωτής αντίδρασης της πολυμεράσης (PCR) και της ανάλυσης προσδιορισμού αλληλουχίας DNA (sequencing), για τον εντοπισμό του διπλασιασμού (CMT1A) ή της έλλειψης (HNPP) του γονιδίου της περιφερικής πρωτεΐνης της μυελίνης PMP22, καθώς και σημειακών μεταλλαγών στα γονίδια MPZ της μηδενικής πρωτεΐνης της μυελίνης (CMT1B) και GJB1 της κοννεξίνης 32 (CMTX). Σε ασθενείς με CMT1 ελέγχθηκαν επίσης για σημειακές μεταλλαγές τα γονίδια PMP22 (CMT1E), EGR2 (CMT1D), LITAF (CMT1C) και NEFL (CMT1F). ΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑΤΑ Στους ασθενείς τύπου CMT1, τα ποσοστά κατανομής των υποτύπων CMT1A, CMTX, CMT1B, CMT1C, CMT1D, CMT1E και CMT1F υπολογίστηκαν σε 25,9%, 4,9%, 0,6%, 0%, 0,6%, 1,2% και 0%, αντίστοιχα. Πιο συγκεκριμένα, σε ασθενείς με CMT1 ανιχνεύτηκαν 10 διαφορετικές σημειακές μεταλλαγές στο γονίδιο GJB1, 5 από τις οποίες (c.110T>C, c.208C>T, c.462T>G, c.109G>T και c.42-43insT) είναι νέες μεταλλαγές. Επίσης, εντοπίστηκε μια νέα σημειακή μεταλλαγή στο γονίδιο MPZ (c.89T>C), δύο νέες μικρο-μεταλλαγές (c.296_301del CTGGAA, c.328_348dup21) στο γονίδιο PMP22 και μία γνωστή μεταλλαγή στο γονίδιο EGR2. Σε ασθενείς τύπου CMT2 ανιχνεύτηκαν δύο περιπτώσεις με διπλασιασμό του γονιδίου PMP22 και δύο με νέα μεταλλαγή στο γονίδιο GJB1 (c.524A>G). Στους ασθενείς με HNPP ανιχνεύτηκε η παθογνωμονική μεταλλαγή σε ποσοστό 30,0%. Δεν ανιχνεύτηκαν μεταλλαγές στα γονίδια LITAF και NEFL. ΣΥΜΠΕΡΑΣΜΑΤΑ Στον ελληνικό πληθυσμό, ο συχνότερος γενετικός τύπος κληρονομικών πολυνευροπαθειών είναι ο CMT1A, ακολουθούμενος από τον CMTΧ, ενώ σπάνια ανευρίσκονται οι τύποι CMT1E, CMT1Β και CMT1D. Η συχνότητα του τύπου CMT1A διαπιστώνεται χαμηλότερη απ' ό,τι στους περισσότερους ευρωπαϊκούς πληθυσμούς, υποδηλώνοντας ιδιαίτερο πληθυσμιακό χαρακτηριστικό των Ελλήνων, ενδεχομένως οφειλόμενο στη μερική γενετική απομόνωση του ελληνικού πληθυσμού. Η συχνότητα κατανομής του τύπου CMΤ1Β είναι από τις χαμηλότερες που έχουν αναφερθεί. Η συχνότητα του τύπου CMTX, καθώς και των τύπων CMT1Ε και CMT1D σε ασθενείς με CMT1 είναι ανάλογη με αυτή που αναφέρεται και σε άλλους πληθυσμούς. Η μη ανίχνευση ασθενών με τις μορφές CMT1C και CMT1F συνάδει με τη σπανιότητα των εν λόγω μεταλλαγών. Η παθογνωμονική μεταλλαγή της HNPP ανιχνεύτηκε σε ποσοστό χαμηλότερο από τα διεθνή βιβλιογραφικά δεδομένα. Συμπερασματικά, φαίνεται ότι ο ελληνικός πληθυσμός έχει σημαντικές ιδιαιτερότητες όσον αφορά στις κληρονομικές πολυνευροπάθειες.
Λέξεις-κλειδιά: ελλάδα, Κληρονομικές, πολυνευροπάθειες, Πληθυσμιακή μελέτη
ΑΡΧΕΙΑ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΙΑΤΡΙΚΗΣ, 30(2), 186-196, 2013 - Ερευνητική εργασία