Διερεύνηση Αποτελεσματικότητας Εκπαιδευτικού Προγράμματος για Τεκμηρίωση της Νοσηλευτικής Φροντίδας σε Νοσηλευτές
Μ. Χατζοπούλου, Σ. Κατσαραγάκης, Χ. Κάρλου, Ε. Πατηράκη
Εισαγωγή: Η τεκμηρίωση της νοσηλευτικής φροντίδας αποτελεί αναπόσπαστη και σημαντική διάσταση της νοσηλευτικής πρακτικής. Στα ελληνικά ιδρύματα δεν εφαρμόζεται η νοσηλευτική διεργασία, παρά το γεγονός ότι προτείνεται ως δομή τεκμηρίωσης από πολλούς επιστημονικούς και πολιτικούς φορείς. Ένα κυρίαρχο εμπόδιο στην εφαρμογή της αποτελεί η ανεπαρκής εκπαιδευτική προετοιμασία των νοσηλευτών. Η βελτίωση της εκπαίδευσης αποτελεί σημαντικό παράγοντα βελτίωσης των γνώσεων, των στάσεων και των δεξιοτήτων. Σκοπός: Η διερεύνηση της αποτελεσματικότητας προγράμματος εκπαίδευσης, για την τεκμηρίωση της νοσηλευτικής φροντίδας, σε νοσηλευτές που παρακολουθούν προγράμματα νοσηλευτικής ειδικότητας. Υλικό-Μέθοδος: Η μελέτη ήταν προοπτική, συγκριτική, ημιπειραματική με έλεγχο πριν και αμέσως μετά από την παρέμβαση. Κατά το ακαδημαϊκό έτος 2008−2009 αναπτύχθηκε και πραγματοποιήθηκε εκπαιδευτικό πρόγραμμα σε ειδικευόμενους νοσηλευτές παθολογικής και χειρουργικής ειδικότητας. Η διάρκεια του προγράμματος ήταν 18 ώρες, κατανεμημένο σε έξι ενότητες που ακολουθούσαν τα στάδια της νοσηλευτικής διεργασίας (2 ώρες θεωρία και 1 ώρα φροντιστήριο). Η αξιολόγηση της απόδοσης των συμμετεχόντων διενεργήθηκε με ερωτηματολόγιο που αναπτύχθηκε για τους στόχους της μελέτης. Το ερωτηματολόγιο περιελάμβανε (α) δημογραφικά και εκπαιδευτικά χαρακτηριστικά των νοσηλευτών, (β) 22 προτάσεις εκτίμησης της στάσης τους για την τεκμηρίωση με τη νοσηλευτική διεργασία και (γ) 16 κλειστές ερωτήσεις γνώσεων. Το ερωτηματολόγιο δόθηκε κατά την έναρξη και στην ολοκλήρωση του εκπαιδευτικού προγράμματος. Χρησιμοποιήθηκαν παραμετρικοί και μη παραμετρικοί έλεγχοι και το επίπεδο σημαντικότητας καθορίστηκε σε p<0,05. Αποτελέσματα: Το δείγμα της μελέτης ήταν 110 ειδικευόμενοι νοσηλευτές παθολογικής και χειρουργικής ειδικότητας σε Αθήνα και Θεσσαλονίκη. Οι περισσότεροι εκπαιδευόμενοι ήταν γυναίκες (n=95, 88,8%), μέσης ηλικίας 37,35±4,42 έτη, έγγαμοι (n=78, 70,9%) με δύο παιδιά (n=49, 44,55%). Από την αποφοίτησή τους είχαν παρέλθει 14,07±4,96 έτη και η προϋπηρεσία τους ανερχόταν σε 13,89±4,73 έτη. Μετά το εκπαιδευτικό πρόγραμμα, οι νοσηλευτές δήλωσαν ότι οι γνώσεις τους σχετικά με τον τρόπο εφαρμογής της νοσηλευτικής διεργασίας στην τεκμηρίωση της νοσηλευτικής φροντίδας αυξήθηκαν στατιστικώς σημαντικά (Ζ=-5,75, p(Wilcoxon)<0,001). Επιπλέον, βελτιώθηκαν οι απαντήσεις των νοσηλευτών στις ερωτήσεις γνώσεων (p(Wilcoxon)<0,001) και στάσης (p(Wilcoxon)<0,001). Κάποιο δημογραφικό ή εκπαιδευτικό χαρακτηριστικό δε βρέθηκε να συσχετίζεται με τη συνολική βελτίωση της γνώσης και της στάσης από το εκπαιδευτικό πρόγραμμα. Συμπεράσματα: Αυτά τα αποτελέσματα υποδεικνύουν μια σημαντική επίδραση του εκπαιδευτικού προγράμματος σε εργαζόμενους νοσηλευτές. Επομένως, θα μπορούσε να αποτελέσει τη βάση για τη συνεχιζόμενη νοσηλευτική εκπαίδευση, τον περαιτέρω έλεγχο και τη βελτίωσή του, καθώς και τη μέτρηση της αποτελεσματικότητάς του στις θεραπευτικές εκβάσεις της νοσηλευτικής φροντίδας των ασθενών στην κλινική πράξη.
Λέξεις-κλειδιά: Νοσηλευτική διεργασία, συνεχιζόμενη εκπαίδευση, Τεκμηρίωση
ΝΟΣΗΛΕΥΤΙΚΗ, 51(4), 396-408, 2012 - Ερευνητική εργασία