Φυτοφάρμακα: Οι Επιπτώσεις τους στην Υγεία και η Αντιμετώπιση Δηλητηρίασης στην Πρωτοβάθμια Φροντίδα
Μ. Ρεκλείτη, Π. Κυλούδης
Εισαγωγή: Ο άνθρωπος και το περιβάλλον εκτίθενται σε κινδύνους κατά τη χρήση των φυτοφαρμάκων, η οποία πλέον συνδέεται από την επιστημονική κοινότητα με την αύξηση των νοσημάτων του ενδοκρινικού, του νευρικού και του αναπαραγωγικού συστήματος. Αξιοσημείωτη είναι η αναφορά του Παγκόσμιου Οργανισμού Υγείας (ΠΟΥ) για ένα εκατομμύριο δηλητηριάσεις από φυτοφάρμακα ετησίως, που αποτελούν επείγουσες καταστάσεις και χρήζουν άμεσης αντιμετώπισης για την αποτροπή της απορρόφησης του δηλητηρίου, την εξουδετέρωση της ουσίας και την επιτάχυνση της αποβολής της από τον οργανισμό. Σκοπός: Με τη μελέτη αυτή επιχειρείται να καταδειχθεί η επίδραση της χρήσης των φυτοφαρμάκων στην υγεία του ανθρώπου, εστιάζοντας στη βρεφική και στην παιδική ηλικία, καθώς και η σημασία της πρωτογενούς αντιμετώπισης της δηλητηρίασης από φυτοφάρμακα, αποφεύγοντας τον κίνδυνο της απώλειας της ζωής, των αναπηριών και των χρόνιων προβλημάτων υγείας. Υλικό-Μέθοδος: Πραγματοποιήθηκε αναζήτηση σε ηλεκτρονικές βάσεις δεδομένων δημοσιευμένων μελετών, των ετών 2002−2008, με τη βοήθεια λέξεων-κλειδιών “pesticides”, “pesticides and childhood”, “acute poisoning”, “poisoning confrontation”, “consequences on health”, “primary care”, μόνες ή σε συνδυασμό μεταξύ τους και σχετικές πληροφορίες στην Επίσημη Εφημερίδα της Ευρωπαϊκής Ένωσης, στις επίσημες εκδόσεις της Ευρωπαϊκής Επιτροπής και του Παγκόσμιου Οργανισμού Τροφίμων και Γεωργίας. Από το σύνολο των μελετών, στην ανασκόπηση εντάχθηκαν όσες αφορούσαν στο υπό διερεύνηση θέμα. Αποτελέσματα: Οι δηλητηριάσεις από φυτοφάρμακα είναι αρκετά συχνές, γεγονός που αποδίδεται στην πληθώρα των γεωργικών φαρμάκων που κυκλοφορούν και χρησιμοποιούνται καθημερινά από τον άνθρωπο. Οι βαριές δηλητηριάσεις είναι θανατηφόρες και συνήθως πρόκειται για αυτοκτονίες. Οι συχνότερες δηλητηριάσεις με φυτοφάρμακα αφορούν στη λήψη ζιζανιοκτόνων και εντομοκτόνων. Οι κλινικές εκδηλώσεις είναι άμεσες και απειλούν τη ζωή του θύματος, καθώς στην πλειονότητά τους οδηγούν σε πολυοργανική ανεπάρκεια, καρδιακή αρρυθμία και καταλήγουν σε θάνατο. Συμπεράσματα: Οι κίνδυνοι που συνδέονται με τα φυτοφάρμακα δεν είναι πλήρως γνωστοί, ενώ για πολλά από αυτά δεν έχουν μελετηθεί οι μακροχρόνιες επιπτώσεις τους στην υγεία και τα αθροιστικά αποτελέσματα της δράσης τους στον ανθρώπινο οργανισμό. Η ορθή χρήση των φυτοφαρμάκων μπορεί να διασφαλίσει τόσο την ποιότητα του περιβάλλοντος όσο και την ασφάλεια και την υγεία του αγρότη και του καταναλωτή. Ο έλεγχος για την τήρηση των θεσπισμένων ορίων ασφάλειας είναι απαραίτητος για τη δημόσια υγεία αλλά και για τα κράτη των οποίων η οικονομία στηρίζεται στη γεωργοκτηνοτροφία. Η αντιμετώπιση των δηλητηριάσεων σε πρωτοβάθμιο επίπεδο είναι ζωτικής σημασίας, λαμβάνοντας υπόψη το υψηλό ποσοστό θνησιμότητας και το οικονομικό κόστος της νοσηλείας.
Λέξεις-κλειδιά: Πρωτοβάθμια φροντίδα υγείας, Αντιμετώπιση δηλητηρίασης, Οξεία δηλητηρίαση, Συνέπειες στην υγεία, Φυτοφάρμακα, Φυτοφάρμακα και παιδική ηλικία
ΝΟΣΗΛΕΥΤΙΚΗ, 51(4), 364-374, 2012 - Ανασκόπηση