Η μελέτη της ψυχοπαθολογίας στους πληθυσμούς των αστέγων στις χώρες της ευρωπαϊκής ένωσης
Π. Χονδράκη, Μ. Μαδιανός, Γ.Ν. Παπαδημητρίου
Οι περισσότερες έρευνες για τους άστεγους προέρχονται από τις ΗΠΑ και μελέτησαν την επικράτηση των ψυχικών διαταραχών στον πληθυσμό αυτό. Οι έρευνες για τους αστέγους στις Ευρωπαϊκές χώρες επικεντρώνονται στην ψυχική κατάσταση και την κοινοτική φροντίδα των αστέγων ήδη από τη δεκαετία του 1980. Το φαινόμενο αναπτύσσεται σταδιακά στις χώρες αυτές, σε αντίθεση με τις χώρες της Βόρειας Αμερικής όπου το φαινόμενο είναι πιο παλιό. Η επικράτηση των ψυχικών διαταραχών στις Ευρωπαϊκές χώρες είναι υψηλότερη στον πληθυσμό των αστέγων, σε σχέση με τον γενικό πληθυσμό με ποσοστά από 58–100%. Σε χώρες όπως η Γερμανία, η Ισπανία, η Ολλανδία, η Γαλλία, η Ελβετία όπου μελετήθηκε το φαινόμενο της απώλειας στέγης βρέθηκε πολύ υψηλή επικράτηση των ψυχικών διαταραχών σε σχέση με τον γενικό πληθυσμό, με προεξάρχουσες τις διαταραχές κατάχρησης ουσιών, τις συναισθηματικές διαταραχές, ενώ μικρά ποσοστά αναφέρονται για τις ψυχωτικές διαταραχές. Πολύ υψηλά ποσοστά στην επικράτηση της κατάχρησης αλκοόλ κατέχει η Γερμανία, ίσως γιατί είναι εύκολα προσβάσιμο και λιγότερο ακριβό από άλλες χώρες, ενώ αναφέρεται και περιορισμένη χρήση των αντίστοιχων υπηρεσιών υγείας. Παρόμοια υψηλά ποσοστά κατάχρησης ουσιών (αλκοόλ και ναρκωτικών) καταγράφουν και η Ισπανία, η Γαλλία, η Ολλανδία και η Αγγλία. Υψηλά ποσοστά στις χώρες αυτές καταγράφονται και για τη συννόσηση, με πιο συχνό τον συνδυασμό μεταξύ διαταραχής κατάχρησης ουσιών και συναισθηματικών διαταραχών. Ένα άλλο ενδιαφέρον εύρημα για τις χώρες της Ευρώπης είναι η υψηλή επικράτηση της καταθλιπτικής και της αγχώδους διαταραχής καθώς και η χαμηλή επικράτηση της σχιζοφρένειας και της αντικοινωνικής διαταραχής προσωπικότητας. Η χαμηλή επικράτηση της σχιζοφρένειας και της αντικοινωνικής διαταραχής προσωπικότητας έρχεται σε αντίθεση με τις έρευνες από τη Βόρεια Αμερική με βάση κάποιους συγγραφείς που συνέκριναν τα δείγματά τους με δείγματα από αστέγους του Λος Άντζελες. Επίσης υψηλά, ήταν τα επίπεδα κατάχρησης παράνομων ουσιών σε χώρες η Αγγλία, ενώ στην Ισπανία βρέθηκε ότι το βασικό ψυχικό πρόβλημα του άστεγου πληθυσμού είναι οι συναισθηματικές διαταραχές. Ο πληθυσμός των αστέγων αντιμετωπίζει πολλά και πολύπλοκα προβλήματα ψυχικής υγείας σε σύγκριση με αυτά του γενικού πληθυσμού. Αυτό που απασχολεί ιδιαίτερα είναι ότι τα προβλήματα αυτά δεν αντιμετωπίζονται επαρκώς ούτε από τις υπηρεσίες ψυχικής υγείας, ούτε από τις υπηρεσίες απεξάρτησης, αλλά ούτε και από τις κοινωνικές υπηρεσίες για τους αστέγους. Δημιουργείται λοιπόν η ανάγκη για ενοποίηση των υπηρεσιών αυτών σε θεραπευτικό και οργανωτικό επίπεδο για την καλύτερη αντιμετώπιση των αναγκών των αστέγων.
Λέξεις-κλειδιά: Ψυχοπαθολογία, Ευρωπαϊκή Ένωση, Άστεγος
ΨΥΧΙΑΤΡΙΚΗ, 23(4), 334-343, 2012 - Eιδικό άρθρο