Ενίσχυση με χαμηλή δόση λιθίου της αγωγής με βενλαφαξίνη στην ανθεκτική κατάθλιψη: Mια ανοιχτή μελέτη
Β. Αλεβίζος, Η. Αλεβίζος, Α.Α. Λεονάρδου, Ι.Μ. Ζέρβας
Η ενίσχυση της αντικαταθλιπτικής αγωγής με λίθιο είναι μία από τις καλύτερα μελετημένα στρατηγικές για την ανθεκτική κατάθλιψη. Η δοσολογία λιθίου συνήθως είναι περίπου 900 mg/ημέρα και το επίπεδο του πλάσματος διατηρείται στην περιοχή του 0,5–0,8 mEq/L. Ωστόσο, η χορήγηση του λιθίου σε αυτή τη δοσολογία απαιτεί την παρακολούθηση της συγκέντρωσης στο πλάσμα και αυξάνει τον κίνδυνο της τοξικότητας και άλλων ανεπιθύμητων ενεργειών. Δεδομένου ότι έχει αποδειχθεί ότι τα χαμηλά επίπεδα του λιθίου αυξάνουν την ανακύκλωση της σεροτονίνης και την ενίσχυση της νευροδιαβίβασης με σεροτονίνη, σκεφτήκαμε ότι παρουσιάζει ενδιαφέρον για την αξιολόγηση της αποτελεσματικότητας της ενίσχυσης με χαμηλή δοσολογία λιθίου για ασθενείς με ανθεκτική κατάθλιψη. Πενήντα ένας ασθενείς που έπασχαν από σοβαρή μονοπολική ή διπολική κατάθλιψη και που δεν ανταποκρίθηκαν στη θεραπεία με βενλαφαξίνη 300–375 mg την ημέρα συμπεριελήφθησαν στη μελέτη ως εξωτερικοί ασθενείς. Οι ασθενείς είχαν προηγουμένως εκτεθεί σε ανεπιτυχή θεραπεία με διάφορα αντικαταθλιπτικά, ως επί το πλείστον SSRI. Μετά από μια περίοδο έκπλυσης μίας εβδομάδας για προηγουμένως χορηγηθέντα αντικαταθλιπτικά, η δόση της βενλαφαξίνης ταχέως τιτλοποιήθηκε σε 300 ή 375 mg/ημέρα, δόση που αντιστοιχεί σε περίπου 5 mg/kg. Η δόση παρέμεινε σταθερή κατά τη διάρκεια των επόμενων έξι εβδομάδων. Πρόσθετα αντιψυχωσικά φάρμακα επιτρεπόταν να χορηγηθούν για τη θεραπεία των ψυχωσικών συμπτωμάτων. Σε 47 σοβαρά καταθλιπτικούς ασθενείς οι οποίοι απέτυχαν να ανταποκριθούν σε 300–375 mg/ημέρα βενλαφαξίνης χορηγήθηκε στη συνέχεια ανθρακικό λίθιο σε χαμηλές δόσεις (300–450 mg/ημέρα). Η CGI χρησιμοποιήθηκε για να αξιολογήσει το αποτέλεσμα της θεραπείας. Ο βαθμός 1 ή 2 θεωρήθηκε ως μη απάντηση. Όλοι οι ασθενείς έδωσαν συγκατάθεση για τη συμμετοχή στη μελέτη. Βαθμολογήσεις πραγματοποιήθηκαν κατά την έναρξη και μετά από 1, 2 και 5 εβδομάδες. Μετρήσεις της συγκέντρωσης του λιθίου πλάσματος έγιναν μετά από 1 και 4 εβδομάδες. Μετά από 5 εβδομάδες, το 51% των ασθενών βελτιώθηκε «πολύ» ή «πάρα πολύ». Διπολικοί ασθενείς ανταποκρίθηκαν καλύτερα από τους μονοπολικούς. Το μέσο επίπεδο του λιθίου στο πλάσμα ήταν 0,33±0,09 mEq/L. Δεν βρέθηκαν σημαντικές διαφορές στην ανταπόκριση στη θεραπεία σε σχέση με το φύλο, το οικογενειακό ιστορικό, την ψυχωτική συμπτωματολογία και τον αυτοκτονικό ιδεασμό. Δεν αναφέρθηκαν σημαντικές ανεπιθύμητες ενέργειες. Τα αποτελέσματά μας δείχνουν ότι η ενίσχυση της θεραπείας με χαμηλή δόση λιθίου μπορεί να είναι εξίσου αποτελεσματική με την ενίσχυση με μεγαλύτερη δοσολογία. Η χαμηλής δόσης ενίσχυση είναι καλά ανεκτή και δεν απαιτεί παρακολούθηση των επιπέδων πλάσματος. Ως εκ τούτου, μια πρώτη δοκιμή της αύξησης σε χαμηλές λιθίου δόση μπορεί να είναι η προτιμώμενη πρώτη επιλογή σε μη ανταποκρινόμενες καταθλίψεις. Η χαμηλή δοσολογία ελαχιστοποιεί τον κίνδυνο ανεπιθύμητων ενεργειών και αλληλεπιδράσεων μεταξύ φαρμάκων. Χρειάζονται μελέτες με ομάδες ελέγχου για να επιβεβαιώσουν τα ευρήματά μας, καθώς και μεγαλύτερα δείγματα ασθενών με εν συνεχεία αύξηση της δόσης του λιθίου στους μη ανταποκρινόμενους στη χαμηλή δόση ασθενείς.
Λέξεις-κλειδιά: Ανθεκτική κατάθλιψη, Σοβαρή κατάθλιψη, Βενλαφαξίνη, Ενίσχυση με λίθιο
ΨΥΧΙΑΤΡΙΚΗ, 23(2), 143-148, 2012 - Ερευνητική εργασία