O ρόλος του αποικισμού με πολυανθεκτικά παθογόνα μικρόβια στη μονάδα εντατικής θεραπείας
Η. Παπακωνσταντίνου, Ε. Μάγειρα, Σ. Νανάς
Η σημασία του αποικισμού ασθενών με πολυανθεκτικά στα αντιβιοτικά μικρόβια (multi-drug resistant, MDR) σχετικά με την παθογένεση σοβαρών λοιμώξεων στη μονάδα εντατικής θεραπείας (ΜΕΘ) δεν έχει αποσαφηνιστεί πλήρως. Ο ρόλος της φυσιολογικής μικροβιακής χλωρίδας ως φυσιολογικού προστατευτικού ανταγωνιστικού μηχανισμού έναντι των παθογόνων μικροβίων ή ως δυνητικά επικίνδυνης λοιμογόνου εστίας, που θα πρέπει να αποτελεί στόχο παρέμβασης και εφαρμογής μέτρων ελέγχου λοιμώξεων, αποτελεί σημείο προς διευκρίνιση. Γενικά, ο βακτηριακός αποικισμός θεωρείται το πρώτο βήμα στην παθογένεση των νοσοκομειακών λοιμώξεων, σε συνέργεια με τη βαρύτητα της υποκείμενης νόσου και την εξασθένηση των μηχανισμών άμυνας του ατόμου, μια κατάσταση που διαγράφεται μεγαλύτερη στους βαρέως πάσχοντες ασθενείς της ΜΕΘ. Ο αποικισμός αντανακλά τη δυναμική της ανάπτυξης αντοχής της φυσιολογικής χλωρίδας, υπό την επίδραση του νοσοκομειακού περιβάλλοντος και συγκεκριμένων παραγόντων κινδύνου που σχετίζονται με τη χρήση αντιβιοτικών, τις θεραπευτικές παρεμβάσεις, τις πρακτικές και την εφαρμογή των μέτρων επιτήρησης και ελέγχου των λοιμώξεων στη ΜΕΘ. H γνώση του μικροβιακού αποικισμού των ασθενών αποτελεί επίσης ένα σημαντικό μέρος της επιλογής αποτελεσματικής εμπειρικής αντιβιοτικής θεραπείας για την αντιμετώπιση των νοσοκομειακών λοιμώξεων. Ανατομικά σημεία του ανθρώπινου σώματος, τα οποία με τον αποικισμό και τη διασπορά μικροβίων αποτελούν τις παθογενετικές οδούς σοβαρών λοιμώξεων στη ΜΕΘ −με πλέον σημαντικό εκπρόσωπο τη σχετιζόμενη με μηχανικό αερισμό πνευμονία (ventilator-associated pneumonia, VAP)− αποτελούν το βρογχικό δένδρο, ο στοματοφάρυγγας και το πεπτικό σύστημα. Σκοπός της ανασκόπησης, μετά από την αρχική περιγραφή του προβλήματος της επίπτωσης των ανθεκτικών παθογόνων μικροβίων στη ΜΕΘ, είναι η διερεύνηση της σημασίας και του ρόλου του νοσοκομειακού αποικισμού στην παθογένεση λοιμώξεων στη ΜΕΘ και ειδικότερα της VAP, καθώς και η σκιαγράφηση των παραγόντων κινδύνου για αποικισμό και λοίμωξη από ανθεκτικά παθογόνα μικρόβια. Η σημασία του νοσοκομειακού αποικισμού που θα διερευνηθεί στην παρούσα ανασκόπηση περιλαμβάνει τις εξής παραμέτρους: (α) τη χρησιμότητα της εφαρμογής μέτρων ελέγχου λοιμώξεων και της επιλογής αντιβιοτικής θεραπείας με καλλιέργειες επιτήρησης και (β) το ρόλο του αποικισμού στην παθογένεση των νοσοκομειακών λοιμώξεων στη ΜΕΘ και ειδικότερα στη VAP, με την περιγραφή της σημασίας του αποικισμού της τραχείας, του στοματοφάρυγγα και του στομάχου. Επίσης, αξιολογείται η σημασία του αποικισμού με είδη Candida ως συμπαράγοντας στην ανάπτυξη λοιμώξεων (VAP) με ανθεκτικά παθογόνα μικρόβια στη ΜΕΘ.
Λέξεις-κλειδιά: Λοιμώξεις, ΜΕΘ, παράγοντες κινδύνου, Αποικισμός, Πολυανθεκτικά gram αρνητικά
ΑΡΧΕΙΑ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΙΑΤΡΙΚΗΣ, 29(4), 410-423, 2012 - Ανασκόπηση