Χρήση ψυχοτρόπων φαρμάκων σε νοσηλευόμενα παιδιά και εφήβους
M. Pejovic-Milovancevic, V. Miletic, S. Popovic-Deusic, S. Draganic-Gajic, D. Lecic-Tosevski, V. Marotic
Η φαρμακευτική αγωγή αποτελεί δυνητικά αποτελεσματικό συστατικό της αντιμετώπισης πολλών ψυχικών διαταραχών της παιδικής και της εφηβικής ηλικίας, αλλά η χρήση της πρέπει να έχει ως βάση την περιεκτική ψυχιατρική αξιολόγηση και τον θεραπευτικό σχεδιασμό. Σκοπός αυτής της μελέτης ήταν η αξιολόγηση της χρήσης της φαρμακοθεραπείας σε νοσηλευόμενα παιδιά και εφήβους και η σύγκρισή της με τις αρχές της λελογισμένης φαρμακοθεραπείας, ώστε να εντοπίσει πιθανές αδυναμίες των σημερινών πρακτικών και να υποδείξει για το μέλλον ασφαλέστερες και αποτελεσματικότερες πρακτικές. Πρόκειται για περιγραφική μελέτη των συνταγογραφικών τάσεων στο Κλινικό Τμήμα Παιδιών και Εφήβων του Ινστιτούτου Ψυχικής Υγείας Βελιγραδίου κατά την περίοδο από τον Σεπτέμβρη του 2009 έως τον Σεπτέμβρη του 2010. Τα δημογραφικά στοιχεία των ασθενών (ηλικία, φύλο) και ο αριθμός των νοσηλειών τους ελήφθησαν από τα ιατρικά ιστορικά τους, ενώ οι διαγνώσεις από τα εξιτήρια. Η χορηγηθείσα θεραπεία αντιγράφηκε από τις καρτέλες φαρμάκων. Οι δόσεις των φαρμάκων καταγράφηκαν ως οι μέσες ημερήσιες δόσεις κατά τη νοσηλεία. Οι ψυχιατρικές διαγνώσεις ταξινομήθηκαν βάσει του ICD-10. Κατά την περίοδο της μελέτης, νοσηλεύθηκαν 264 ασθενείς (61,4% άρρενες), μέσης ηλικίας 11,4±5,1 ετών. Βρέθηκε ότι στο 66,3% των νοσηλευθέντων ασθενών χορηγήθηκε φαρμακοθεραπεία σε συνδυασμό με κάποια άλλη θεραπεία. Υπήρχε στατιστικά σημαντική συσχέτιση ανάμεσα στην ηλικία των ασθενών και τη δόση (rho=0,360, p<0,001) καθώς και τον αριθμό των χορηγούμενων φαρμάκων (rho=0,405, p<0,001). Οι συνηθέστερες διαγνώσεις ήταν: διαταραχές του αυτιστικού φάσματος (20,8%), διαταραχές διαγωγής (19,7%), μικτή αναπτυξιακή διαταραχή (14,8%), διαταραχή προσαρμογής (7,2%), νοητική υστέρηση (7,2%), οξεία ψύχωση (4,5%), και ΔΕΠΥ (2,3%). Τα συνηθέστερα χορηγούμενα φάρμακα ήταν τα αντιψυχωσικά (45,9%), ακολουθούμενα από τα αντικαταθλιπτικά (17,2%), τα σταθεροποιητικά (16,1%), τις βενζοδιαζεπίνες (14,4%), και άλλα ψυχοτρόπα (6,4%). Το συνηθέστερα χορηγούμενο αντιψυχωσικό ήταν η ρισπεριδόνη, που δόθηκε σε άνω του 50% των ασθενών που έλαβαν αντιψυχωσικά. Η ρισπεριδόνη και η χλωροπρομαζίνη μαζί αποτέλεσαν πάνω από 75% του συνόλου των χορηγηθέντων αντιψυχωσικών. 98,4% των χορηγηθέντων αντικαταθλιπτικών ήταν SSRI, με τη σερτραλίνη και τη φλουοξετίνη να αποτελούν σχεδόν το 90% αυτών. Όλες οι συνταγογραφηθείσες δοσολογίες ήταν σε συμφωνία με τις επίσημες οδηγίες. Πρόκειται για την πρώτη μελέτη των πρακτικών συνταγογράφησης στην ψυχιατρική παιδιών και εφήβων στη Σερβία. Οι τρέχουσες συνταγογραφικές πρακτικές στο Κλινικό Τμήμα Παιδιών και Εφήβων του Ινστιτούτου Ψυχικής Υγείας Βελιγραδίου συμφωνούν με τις σύγχρονες πρακτικές στις ΗΠΑ και την Ευρώπη. Δεν απαιτείται φαρμακοθεραπεία για κάθε παιδί με συμπτώματα ψυχικής διαταραχής, στις περιπτώσεις όμως που απαιτείται ακολουθείται ο κανόνας «ξεκίνα με χαμηλή δόση, αύξησε τη δόση αργά, μείωσε τη δόση αργά». Απαιτούνται μελέτες παρακολούθησης για την εκτίμηση των μεταβολών των συνταγογραφικών τάσεων, καθώς και μελέτες σε διαφορετικούς πληθυσμούς ασθενών και κέντρα υγείας για τη συνολική εκτίμηση της χρήσης της φαρμακοθεραπείας στα παιδιά και στους εφήβους στη Σερβία.
Λέξεις-κλειδιά: Ψυχοφαρμακολογία, φάρμακα, Παιδιά, Έφηβοι, Νοσηλευόμενοι ασθενείς
ΨΥΧΙΑΤΡΙΚΗ, 22(4), 314-319, 2011 - Ερευνητική εργασία