Σφάλματα από το Ιατρικό και το Νοσηλευτικό Προσωπικό στη Χειρουργική Αίθουσα
Α. Λιαχοπούλου, Π. Δεληγιαννίδη, Μ. Γιαννακοπούλου, Κ. Μπίρμπας
Εισαγωγή: Η προσπάθεια προαγωγής της ασφάλειας των ασθενών αποτελεί σημαντική προτεραιότητα για πολλά συστήματα υγείας. Ωστόσο, συχνά δημοσιεύονται αναφορές σχετικές με την πρόκληση σφαλμάτων και ανεπιθύμητων συμβαμάτων στο χώρο της υγείας, οι οποίες έχουν ιδιαίτερα μεγάλο αντίκτυπο όταν αφορούν στον περιεγχειρητικό χώρο. Σκοπός: α) Η διερεύνηση των πιθανών σφαλμάτων και παραλείψεων των διαδικασιών που διαπράττονται από το ιατρικό και νοσηλευτικό προσωπικό από το στάδιο της εισαγωγής του ασθενούς στη χειρουργική αίθουσα μέχρι το στάδιο της διασωλήνωσης και β) η σύγκριση του αριθμού και του τύπου των σφαλμάτων και των παραλείψεων των διαδικασιών μεταξύ δύο διαφορετικών νοσοκομείων (γενικό - πανεπιστημιακό). Υλικό-Μέθοδος: Πρόκειται για μια περιγραφική μελέτη με συγχρονικές συγκρίσεις, που διεξήχθη στις χειρουργικές αίθουσες δύο νοσοκομείων της Αττικής, από το Φεβρουάριο του 2008 έως τον Απρίλιο του 2009, όπου παρατηρήθηκαν 60 ασθενείς, οι οποίοι υποβλήθηκαν σε επέμβαση. Η στρατηγική δειγματοληψίας που εφαρμόστηκε ήταν η δειγματοληψία μη πιθανότητας και συγκεκριμένα ευκολίας. Για τη συλλογή των δεδομένων χρησιμοποιήθηκε κατάλληλο ερωτηματολόγιο, όπου η ανάπτυξη του περιεχομένου του βασίστηκε στις συστάσεις του Παγκόσμιου Οργανισμού Υγείας (ΠΟΥ), της Αμερικανικής Εταιρείας Τροφίμων και Φαρμάκων (FDA), της Αμερικανικής Εταιρίας Αναισθησιολογίας και σε υπουργική απόφαση της ελληνικής κυβέρνησης σχετικά με τον καθορισμό των ελαχίστων ορίων προδιαγραφών για την ασφαλή χορήγηση αναισθησίας. Το ποσοστό ανταπόκρισης ήταν 98,6%, ενώ για την περιγραφή των ποσοτικών μεταβλητών χρησιμοποιήθηκαν οι μέσες τιμές και οι τυπικές αποκλίσεις και για την περιγραφή των ποιοτικών μεταβλητών οι απόλυτες και οι σχετικές συχνότητες. Αποτελέσματα: Στο 18,3% των ασθενών δεν επιτεύχθηκε έλεγχος ταυτοποίησης κατά την είσοδο στη χειρουργική αίθουσα, ενώ στο 1,7% έγινε εσφαλμένη ταυτοποίηση. Επίσης, στο 21,7% των ασθενών ο αναισθησιολόγος δεν έλεγξε το μηχάνημα αναισθησίας πριν από τη διασωλήνωση. Στο 3,4% των ασθενών καταγράφηκε πτώση από το χειρουργικό τραπέζι και στο 1,7% προκλήθηκε έγκαυμα λόγω εσφαλμένης τοποθέτησης της διαθερμίας. Στο 8,5% των περιπτώσεων χορηγήθηκε λάθος φάρμακο και στο 4,5% παρελήφθη η περιεγχειρητική αγωγή. Επιπλέον, στο 30% των ασθενών δεν πραγματοποιήθηκε αρχική εκτίμηση της πιθανότητας δύσκολης διασωλήνωσης, ενώ στο 8,5% των ασθενών παρουσιάστηκε δυσκολία διασωλήνωσης και στο 11,9% αυτών σημειώθηκαν επιπλοκές. Συμπεράσματα: Η αποδοχή του αναπόφευκτου του σφάλματος και η κατανόηση των παραγόντων που προκαλούν αυτά θα οδηγήσει σε συνειδητές προσπάθειες για τη μείωση της συχνότητας και της σοβαρότητας των σφαλμάτων και αύξηση στην ποιότητα της παρεχόμενης φροντίδας υγείας. Επιπλέον, ο σχεδιασμός ενός ασφαλέστερου συστήματος φροντίδας υγείας και η εφαρμογή συστημάτων αναφοράς σφαλμάτων θα αποτελέσουν σημαντικά στοιχεία για την εδραίωση της ασφαλούς χειρουργικής πρακτικής.
Λέξεις-κλειδιά: Ασφάλεια ασθενούς, Ιατρικό σφάλμα, Παράγοντες σφαλμάτων, Χειρουργικά σφάλματα
ΝΟΣΗΛΕΥΤΙΚΗ, 51(1), 93-103, 2012 - Ερευνητική εργασία