Συσχέτιση του κοινωνικού κεφαλαίου με την ικανοποίηση των ογκολογικών ασθενών από τη νοσηλεία τους
Γ. Κριτσωτάκης, Α. Κούτης, Α. Αλεγκάκης, Σ. Κουκούλη, T. Φιλαλήθης
ΣΚΟΠΟΣ Η διερεύνηση της συσχέτισης του κοινωνικού κεφαλαίου με την ικανοποίηση των ογκολογικών ασθενών από τη νοσηλεία τους. ΥΛΙΚΟ-ΜΕΘΟΔΟΣ Ογδόντα τέσσερις ασθενείς από μια παθολογική ογκολογική κλινική πληρούσαν τα κριτήρια εισαγωγής στη μελέτη, σε περίοδο 10 διαδοχικών εβδομάδων: Να είναι ηλικίας 18−79 ετών, να μην έχουν ψυχιατρικό ιστορικό, να μπορούν να επικοινωνήσουν (π.χ. να μην έχουν εκτενείς εγκεφαλικές μεταστάσεις), να είναι σε θέση να κατανοήσουν και να μιλήσουν Ελληνικά, να έχουν παραμείνει στο νοσοκομείο τουλάχιστον για 2 νύκτες. Οι ασθενείς συμπλήρωσαν ταυτόχρονα δύο ερωτηματολόγια: Την «Κλίμακα Ποσοτικής Εκτίμησης του Κοινωνικού Κεφαλαίου» και το ερωτηματολόγιο για τη «Συνολική Εκτίμηση της Ικανοποίησης από τη Νοσηλεία». Η συσχέτιση μεταξύ παραγόντων του κοινωνικού κεφαλαίου («συμμετοχή στην κοινότητα», «αισθήματα ασφάλειας», «κοινωνική συμπεριφορά και εκτίμηση της ζωής», καθώς και «ανοχή στη διαφορετικότητα») και 11 παραμέτρων ικανοποίησης των ασθενών (ιατρικών, νοσηλευτικών, διοικητικών) ελέγχθηκε με μονοπαραγοντική (simple) και πολυπαραγοντική (multiple) γραμμική παλινδρόμηση (linear regression). ΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑΤΑ Ο «γενικός βαθμός ικανοποίησης σε 10βάθμια κλίμακα» εμφάνισε τους υψηλότερους συντελεστές συσχέτισης r με το σύνολο του κοινωνικού κεφαλαίου (r=0,570, p<0,001) και με την «κοινωνική συμπεριφορά και εκτίμηση της ζωής» (r=0,532, p<0,001). Η «ανοχή στη διαφορετικότητα» δεν σχετίστηκε με καμιά παράμετρο της ικανοποίησης. Στις πολυπαραγοντικές αναλύσεις (συμπεριλήφθηκαν οι δημογραφικές μεταβλητές φύλο, ηλικία, εκπαίδευση), οι πιο ισχυρές συσχετίσεις εμφανίζονται μεταξύ του συνόλου του κοινωνικού κεφαλαίου και των «γενικού βαθμού ικανοποίησης σε 10βάθμια κλίμακα» (r2=0,513, β=0,10, p<0,001), «κοινωνικές δεξιότητες ιατρικού προσωπικού» (r2=0,475, β=0,14, p<0,001). Από τους παράγοντες του κοινωνικού κεφαλαίου η «κοινωνική συμπεριφορά και εκτίμηση της ζωής» είχε τη μεγαλύτερη συσχέτιση με την ικανοποίηση, ενώ οι παράγοντες «ανοχή στη διαφορετικότητα» και «αισθήματα ασφάλειας» σχετίστηκαν με ορισμένες μόνο υποκλίμακες. Η «συμμετοχή στην κοινότητα» δεν σχετίστηκε με την ικανοποίηση. ΣΥΜΠΕΡΑΣΜΑΤΑ Τα αποτελέσματα επιβεβαιώνουν την ερευνητική υπόθεση ότι το κοινωνικό κεφάλαιο σχετίζεται με την ικανοποίηση των ασθενών. Όταν αυξάνονται οι δείκτες του κοινωνικού κεφαλαίου σε ατομικό επίπεδο, αυξάνεται και ο βαθμός ικανοποίησης από ορισμένες διαστάσεις της νοσηλείας. Τα αποτελέσματα είναι σε συμφωνία με την τρέχουσα βιβλιογραφία για διαφορετική επίδραση των παραγόντων του κοινωνικού κεφαλαίου σε δείκτες υγείας. Το κοινωνικό κεφάλαιο δημιουργεί μια προδιάθεση κατά την αξιολόγηση της νοσηλείας από τους ασθενείς, η οποία δεν σχετίζεται απαραίτητα με το επίπεδο της νοσηλείας. Η μέτρηση του κοινωνικού κεφαλαίου θα δίνει τη δυνατότητα για πιο ακριβείς αξιολογήσεις της ικανοποίησης των ασθενών από τη νοσηλεία τους σε ογκολογικά τμήματα.
Λέξεις-κλειδιά: Ικανοποίηση ασθενών, καρκίνος, Κοινωνικό κεφάλαιο, Ογκολογική φροντίδα
ΑΡΧΕΙΑ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΙΑΤΡΙΚΗΣ, 29(1), 91-99, 2012 - Ερευνητική εργασία