Κλινική εικόνα και επιδημιολογία της λοίμωξης από Campylobacter
Κ. Μέλλου, Ε. Βελονάκης
Η λοίμωξη από Campylobacter προκαλεί συνήθως εντερίτιδα, το νοσολογικό φάσμα της οποίας ποικίλλει από υδαρή, μη αιμορραγική, μη φλεγμονώδη διάρροια σε σοβαρή φλεγμονώδη διάρροια με κοιλιακό άλγος και πυρετό. Η βακτηριαιμία, το σύνδρομο Reiter, το σύνδρομο Guillain-Barré και το αιμολυτικό ουραιμικό σύνδρομο αποτελούν επιπλοκές της λοίμωξης, η οποία μπορεί να προκαλέσει και εντοπισμένες λοιμώξεις, όπως μηνιγγίτιδα και εγκεφαλίτιδα, ιδιαίτερα στην παιδική ηλικία. Η λοίμωξη από Campylobacter μεταδίδεται με την κατανάλωση μολυσμένων τροφίμων ή νερού. H περίοδος επώασης του νοσήματος είναι συνήθως 2−5 ημέρες, ενώ η περίοδος μεταδοτικότητας διαρκεί όσο και η λοίμωξη, συνήθως από μερικές ημέρες μέχρι μερικές εβδομάδες. Σύμφωνα με τα τελευταία δημοσιευμένα δεδομένα του Ευρωπαϊκού Κέντρου Ελέγχου Νοσημάτων, στις 25 χώρες-μέλη της Ευρωπαϊκής Ένωσης, η συνολική επίπτωση της λοίμωξης ήταν 44,1 κρούσματα ανά 100.000 κατοίκους το 2008 και το Campylobacter ήταν το συχνότερα δηλούμενο βακτηριακό αίτιο της οξείας γαστρεντερίτιδας και το συχνότερα απομονωθέν παθογόνο στις καλλιέργειες κοπράνων στις περισσότερες χώρες, υπερβαίνοντας τη σαλμονέλα. Στην Ελλάδα, το νόσημα επιτηρείται μέσω του Συστήματος Εργαστηριακής Δήλωσης που λειτουργεί σε εθελοντική βάση και τα διαθέσιμα επιδημιολογικά δεδομένα είναι περιορισμένα. Παράγοντες κινδύνου της λοίμωξης από Campylobacter είναι, σύμφωνα με τη διεθνή βιβλιογραφία, η κατανάλωση πουλερικών, η κατανάλωση κόκκινου κρέατος, η κατανάλωση μη παστεριωμένου γάλακτος ή μολυσμένου νερού, το κολύμπι σε φυσικά νερά, το ταξίδι στο εξωτερικό, η επαφή με ζώα, η λήψη ομεπραζόλης και ανταγωνιστών των H2 υποδοχέων, η παρουσία υποκείμενων νοσημάτων κ.ά. Η συνεισφορά καθενός από αυτούς τους παράγοντες στη νοσηρότητα της λοίμωξης ποικίλλει σημαντικά ανάλογα με τα ιδιαίτερα χαρακτηριστικά κάθε πληθυσμού. Αξίζει να σημειωθεί ότι ο αριθμός των αναλυτικών επιδημιολογικών μελετών που έχουν πραγματοποιηθεί στη νότια Ευρώπη είναι περιορισμένος, ενώ μία δημοσιευμένη μελέτη αφορά στον αστικό παιδικό πληθυσμό της Ελλάδας. Το καλοκαίρι του 2009 δηλώθηκε, για πρώτη φορά, στις υπηρεσίες δημόσιας υγείας της Ελλάδας επιδημία γαστρεντερίτιδας από Campylobacter με 54 καταγεγραμμένα κρούσματα. Κατά συνέπεια, είναι σημαντικό να ενημερώνονται οι κλινικοί ιατροί σχετικά με τα πρόσφατα επιδημιολογικά δεδομένα του νοσήματος, έτσι ώστε να ενισχυθεί η εργαστηριακή διερεύνηση των κρουσμάτων γαστρεντερίτιδας για Campylobacter και ως εκ τούτου να διευκολυνθεί η διερεύνησή τους από τις υπηρεσίες δημόσιας υγείας της χώρας.
Λέξεις-κλειδιά: Γαστρεντερίτιδα, επιδημιολογία, Παράγοντας κινδύνου, Τροφιμογενές νόσημα
ΑΡΧΕΙΑ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΙΑΤΡΙΚΗΣ, 28(6), 746-753, 2011 - Ανασκόπηση