ΜΠΟΡΩ! Ένα όργανο μέτρησης των εκβάσεων μιας ιατρικής σχολής. Πώς χρησιμοποιείται, καθώς και προκαταρκτικά ευρήματα από 408 πτυχιούχους 6 ελληνικών ιατρικών σχολών
Γ. Δημολιάτης, Θ. Τζαμαλής, Γ. Μπαζούκης, Ξ. Τσερετοπούλου, Γ. Λυράκος, Χ. Γώγος, Κ. Θερμού, Κ.Ν. Μαλίζος, Ι.Ν. Παπαδόπουλος, Ι. Πνευματικός, Κ. Σιαμόπουλος, Α. Μπένος
ΣΚΟΠΟΣ Η ιατρική εκπαίδευση βασίζεται πλέον σε εκβάσεις (outcome-based education). Σταθμούς αποτέλεσαν το European Core Curriculum: The students' perspective και κυρίως το Learning outcomes/competences for undergraduate medical education in Europe, όπου βασίστηκε η κατασκευή του ΜΠΟΡΩ!, ενός εργαλείου αυτοαξιολόγησης των πτυχιούχων σχετικά με το πόσο έτοιμοι νιώθουν να ασκήσουν Ιατρική. Η επικύρωσή του και η μελέτη των απαντήσεων στην ανοικτή ερώτηση «Αν μπορούσατε να αλλάξετε ένα πράγμα στη Σχολή σας, ποιο θα ήταν;» περιγράφονται αλλού. Εδώ, παρουσιάζεται πώς χρησιμοποιείται, καθώς και τα ευρήματα από 408 πτυχιούχους 6 ελληνικών ιατρικών σχολών που έλαβαν μέρος στη δοκιμή επικύρωσης. ΥΛΙΚΟ-ΜΕΘΟΔΟΣ Το ΜΠΟΡΩ! αποτελείται από 104 κλειστές ερωτήσεις, οι οποίες καλύπτουν 16 κατηγορίες ικανοτήτων που πρέπει να έχει ο Ευρωπαίος πτυχιούχος. Δόθηκε στους πτυχιούχους Ιουλίου και Οκτωβρίου 2009. Οι απαντήσεις κωδικοποιήθηκαν ως εξής: «διαφωνώ απόλυτα»=0, «διαφωνώ»=20, «μάλλον διαφωνώ»=40, «μάλλον συμφωνώ»=60, «συμφωνώ»=80, «συμφωνώ απόλυτα»=100. Για κάθε ερώτηση, κατηγορία και συνολικά υπολογίστηκε ο μέσος βαθμός, που ερμηνεύεται ως εξής: 0−49,9 πολύ αδύνατη έκβαση, 50−60,9 αδύνατη, 61−70,9 μάλλον αδύνατη, 71−78,9 μάλλον δυνατή, 79−88,9 δυνατή και 89−100 πολύ δυνατή. ΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑΤΑ Απάντησαν 408 πτυχιούχοι, 55% του συνόλου, 45% άρρενες και 55% θήλεις, 148 από τους 310 που ορκίστηκαν στην Αθήνα (48%), 38/47 (81%) στην Αλεξανδρούπολη, 147/208 (71%) στη Θεσσαλονίκη, 12/72 (17%) στα Ιωάννινα, 32/68 (47%) στην Κρήτη και 31/31 (100%) στη Λάρισα. Αυτοαξιολόγησαν τις ικανότητές τους με το γενικό βαθμό 74% στη «μάλλον δυνατή» περιοχή, αλλά μόλις 3% πάνω από το όριο μετάπτωσης προς τη «μάλλον αδύνατη». Αισθάνονται ιδιαίτερα αδύναμοι στα: «Μπορώ να κάνω μετάγγιση αίματος» (37%), «ξέρω πότε και πώς να ζητήσω νεκροψία» (52%), «μπορώ να χορηγήσω ενδοφλέβια θεραπεία και να χρησιμοποιήσω συσκευές έγχυσης» (55%), «μπορώ να συμπληρώσω σωστά το ιατρικό πιστοποιητικό θανάτου» (57%), «μπορώ να συνδυάζω τα κατάλληλα φάρμακα και τις άλλες κατάλληλες θεραπείες με τη συνολική κλινική εικόνα του ασθενούς» (58%), «είμαι ενήμερος για τις επί πλέον διαγνωστικές και θεραπευτικές επιλογές που είναι διαθέσιμες μέσα από άλλα επαγγέλματα υγείας» (59%). Και ιδιαίτερα δυνατοί εμφανίστηκαν στα: «Μπορώ να μετρήσω την αρτηριακή πίεση» (96%), «μπορώ να κάνω ηλεκτροκαρδιογράφημα» (92%), «έχω τη θέληση να πετύχω» (92%), «μπορώ να τηρήσω εμπιστευτικότητα» (91%), «μπορώ να πάρω φλεβικό αίμα» (89%), «κατέχω μια δεύτερη γλώσσα» (89%), «μπορώ ν' αναγνωρίζω τα όριά μου και ν' αναζητώ βοήθεια» (88%). ΣΥΜΠΕΡΑΣΜΑΤΑ Το ΜΠΟΡΩ! διακρίνει αποτελεσματικά τα αδύνατα και τα δυνατά σημεία των πτυχιούχων. Άρα, μπορεί να αποτελέσει εργαλείο τεκμηριωμένης SWOT (strengths, weaknesses, opportunities, threats) εκπαιδευτικής πολιτικής. Οι πτυχιούχοι αυτοαξιολόγησαν τις ικανότητές τους 74%, όπου <50% σημαίνει ότι δεν θα είχαν πάρει πτυχίο και 100% άριστα. Τα ευρήματα είναι προκαταρκτικά από τη δοκιμή επικύρωσης εργαλείου υπό κατασκευή, δεν φαίνεται ωστόσο πιθανό να απέχουν σημαντικά από την πραγματικότητα. Συνεχής καθολική καταγραφή θεωρείται αναγκαία για την παρακολούθηση εξελίξεων και αποτελεσματικότητας των εφαρμοζόμενων αλλαγών.
Λέξεις-κλειδιά: Αξιολόγηση ιατρικής σχολής, Εκπαιδευτικό περιβάλλον/κλίμα, ελλάδα, Προπτυχιακή εκπαίδευση, Γρίπη χοίρων, Εξέταση ανίχνευσης, κόστος, Εκβάσεις Ιατρικής, ΜΠΟΡΩ!, Πτυχιούχος Ιατρικής, Φοιτητής Ιατρικής.Αποτελεσματικότητα
ΑΡΧΕΙΑ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΙΑΤΡΙΚΗΣ, 28(5), 647-666, 2011 - Ερευνητική εργασία