Μέθοδοι της Μετασχηματίζουσας Μάθησης στην Πρωτοβάθμια Φροντίδα Υγείας
Γ. Τσάπαλος, Π. Πρεζεράκος, Ε. Κοτρώτσιου, Ι. Παπαθανασίου, Μ. Γκούβα
Εισαγωγή: Τα κέντρα υγείας (ΚΥ), τα οποία αποτελούν την κυρίαρχη δομή στο σύστημα πρωτοβάθμιας φροντίδας υγείας (ΠΦΥ), θα πρέπει να μεταθέσουν το κέντρο βάρους από την παροχή περίθαλψης στην πρόληψη, στην προαγωγή και στην αγωγή υγείας. Αυτό μπορεί να επιτευχθεί με την εφαρμογή προγραμμάτων προαγωγής της υγείας, τα οποία απαιτούν ένα πολύπλευρο και ολοκληρωμένο σχεδιασμό που περιλαμβάνει ανάλυση της κοινότητας, επισήμανση των αναγκών, καθορισμό των στόχων, αποτίμηση των πόρων, περιγραφή της μεθοδολογίας και σχεδιασμό της αξιολόγησης. Σκοπός: Σκοπός της μελέτης ήταν να διερευνήσει κατά πόσο ένα επιμορφωτικό πρόγραμμα, το οποίο είναι σχεδιασμένο στη φιλοσοφία της μετασχηματίζουσας μάθησης, μπορεί να ευαισθητοποιήσει επαγγελματίες υγείας, που εργάζονται σε ένα κέντρο υγείας, στη χρήση συμμετοχικών τεχνικών μάθησης και εκπαίδευσης. Υλικό-Μέθοδος: Ο σχεδιασμός της έρευνας έγινε με βάση τις αρχές της μελέτης περίπτωσης. Το δείγμα αποτέλεσαν 15 άτομα ιατρονοσηλευτικού προσωπικού που εργάζονταν σε Κέντρο Υγείας της Πελοποννήσου. Η χρονική διάρκεια της μελέτης ήταν από το Φεβρουάριο έως και το Σεπτέμβριο του 2009. Σχεδιάστηκε και υλοποιήθηκε επιμορφωτικό πρόγραμμα τριών θεματικών ενοτήτων και μετρήθηκαν με ποσοτικό (ερωτηματολόγιο) και ποιοτικό τρόπο (συνεντεύξεις) οι εκπαιδευτικές τεχνικές ενηλίκων που χρησιμοποιήθηκαν, καθώς και το ποσοστό βελτίωσης των δεξιοτήτων των συμμετεχόντων για την αξιοποίηση ενεργητικών μεθόδων εκπαίδευσης κατά το σχεδιασμό και την υλοποίηση προγραμμάτων προαγωγής της υγείας. Το ποσοστό ανταπόκρισης των συμμετεχόντων στη μελέτη ήταν 100%. Για τη στατιστική ανάλυση έγινε χρήση του στατιστικού προγράμματος Statistical Package for Social Sciences (SPSS). Αποτελέσματα: Τα βασικά ευρήματα που προέκυψαν από την καταγραφή των απόψεων των εκπαιδευομένων, δείχνουν ότι χρησιμοποιήθηκαν μορφές βιωματικής μάθησης μέσω ενεργητικών και συμμετοχικών τεχνικών. Η πρακτική άσκηση-προσομοίωση και η συζήτηση που εφαρμόστηκαν, βρέθηκαν ως οι πλέον ενδιαφέρουσες τεχνικές. Επίσης, διαπιστώθηκε ότι δόθηκε η ευκαιρία αξιοποίησης της προϋπάρχουσας εμπειρίας, ενώ μέσα από τη συμμετοχή τους στο πρόγραμμα, τα συγκεκριμένα άτομα θεώρησαν ότι απέκτησαν δεξιότητες που τα βοήθησαν να ευαισθητοποιηθούν στο σχεδιασμό και την υλοποίηση προγραμμάτων παρέμβασης στην κοινότητα. Συμπεράσματα: Η επιμόρφωση των επαγγελματιών υγείας, ιδιαίτερα εκείνων που εργάζονται στην ΠΦΥ, στις συμμετοχικές μεθόδους διδασκαλίας που αξιοποιούν τα βιώματα των μελών της κοινότητας είναι καθοριστική για την επιτυχή εφαρμογή προγραμμάτων προαγωγής της υγείας, καθώς η ανθρώπινη συμπεριφορά είναι ο πλέον καθοριστικός παράγοντας για τη διατήρηση της υγείας ενός πληθυσμού.
Λέξεις-κλειδιά: Βιωματική μάθηση, Μετασχηματίζουσα μάθηση, Παρέμβαση στην κοινότητα, Συμμετοχικές τεχνικές εκπαίδευσης, Σχεδιασμός προγραμμάτων προαγωγής υγείας
ΝΟΣΗΛΕΥΤΙΚΗ, 50(2), 194-202, 2011 - Ερευνητική εργασία