Στοιχεία παθοφυσιολογίας ατόμων με νοητική υστέρηση και η σημασία της συστηματικής άσκησης στην προαγωγή της υγείας τους
Θ. Καστανιάς, Σ. Τοκμακίδης
Τα επιστημονικά δεδομένα σχετικά με την επίδραση της άσκησης στην υγεία και στη λειτουργική ικανότητα του γενικού πληθυσμού έχουν αποδείξει ότι η τακτική συμμετοχή σε προγράμματα άσκησης προάγει την υγεία, την ευεξία και την ποιότητα ζωής. Επίσης, είναι αποδεκτό ότι επιμέρους ομάδες πληθυσμού, όπως είναι τα άτομα με νοητική υστέρηση (ΝΥ), χαρακτηρίζονται από ιδιαίτερα κλινικά χαρακτηριστικά και παθοφυσιολογικούς μηχανισμούς, οι οποίοι οδηγούν, σύμφωνα με τη γνώμη πολλών επιστημόνων, σε αυξημένη νοσηρότητα και θνησιμότητα. Επίσης, η παρατηρηθείσα στα άτομα με ΝΥ ταυτόχρονη συνύπαρξη πολλαπλών παραγόντων κινδύνου (παχυσαρκία, υπέρταση, δυσλιπιδαιμία, απουσία άσκησης κ.ά.) αυξάνει την πιθανότητα εμφάνισης χρόνιων νόσων (καρδιαγγειακή νόσος, καρκίνος, σακχαρώδης διαβήτης τύπου 2), επιβαρύνοντας περαιτέρω την υγεία τους. Η κατάσταση επιδεινώνεται ακόμη περισσότερο όταν με τη ΝΥ συνυπάρχουν και συνοδά γενετικά σύνδρομα, όπως το σύνδρομο Down (ΣD), το οποίο χαρακτηρίζεται από ιδιαίτερα παθοφυσιολογικά χαρακτηριστικά. Αναφορικά με τα προγράμματα άσκησης, υπάρχουν επαρκείς επιστημονικές ενδείξεις που υποστηρίζουν τη θετική τους επίδραση στην υγεία των ατόμων με ΝΥ. Επίσης, παρά τη διαφορετικότητα των εφαρμοζόμενων πρωτοκόλλων, έχει αποδειχθεί ότι η πρώιμη και συστηματική συμμετοχή σε τέτοιου είδους προγράμματα, εκτός από την προαγωγή της φυσικής κατάστασης, επιφέρει βελτίωση τόσο στους δείκτες φλεγμονής όσο και στο λιπιδαιμικό προφίλ, με παράλληλη αύξηση της παραγωγής αντιοξειδωτικών ενζύμων. Σκοπός της παρούσας εργασίας ήταν, έπειτα από ενδελεχή ανασκόπηση της διεθνούς βιβλιογραφίας (της τελευταίας πενταετίας 2004−2009), η καταγραφή των ιδιαίτερων παθοφυσιολογικών χαρακτηριστικών των ατόμων με ΝΥ με ή χωρίς σύνδρομο Down, τα οποία θα πρέπει να λαμβάνονται υπ' όψη κατά το σχεδιασμό των προγραμμάτων άσκησης, καθώς και η παρουσίαση των ήδη εφαρμοσμένων πρωτοκόλλων άσκησης και των αντίστοιχων επιδράσεών τους στις παραμέτρους της φυσικής κατάστασης (αερόβια ικανότητα, μυϊκή δύναμη, αντοχή), στους δείκτες φλεγμονής (C-αντιδρώσα πρωτεΐνη, κυτταροκίνες κ.ά.), στο λιπιδαιμικό προφίλ (HDL-χοληστερόλη, LDL-χοληστερόλη, αθηρωματικοί δείκτες), στην παχυσαρκία, στην αρτηριακή υπέρταση, καθώς και στη γενικότερη υγεία και ευεξία των ατόμων με ΝΥ.
Λέξεις-κλειδιά: Άσκηση, κυτταροκίνες, Νοητική υστέρηση, Σύνδρομο Down, Φυσική κατάσταση
ΑΡΧΕΙΑ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΙΑΤΡΙΚΗΣ, 27(5), 753-766, 2010 - Ανασκόπηση