Ποιότητα Ζωής σε Ασθενείς με Χρόνια Νεφρική Ανεπάρκεια: Διαφορές μεταξύ Ασθενών με Λιγότερα και Περισσότερα Χρόνια Θεραπείας
Π. Θεοφίλου, Ε. Παναγιωτάκη
Εισαγωγή: Η νεφρική ανεπάρκεια αποτελεί μια χρόνια νόσο που μπορεί να έχει σοβαρές επιπτώσεις στην ποιότητα ζωής (ΠΖ) των ασθενών και ειδικότερα στην κοινωνική, την οικονομική και την ψυχολογική τους ευημερία. Συνεπακόλουθα, γι’ αυτούς τους ασθενείς παρατηρείται ένα αυξημένο ενδιαφέρον σε θέματα ΠΖ στο πλαίσιο της θεραπευτικής τους αγωγής. Σκοπός: Η διερεύνηση των διαφορών αναφορικά με την ΠΖ, την ψυχική υγεία και τις πεποιθήσεις για την υγεία μεταξύ ασθενών που υποβάλλονται σε αιμοκάθαρση (ΑΚ) και ασθενών που υποβάλλονται σε περιτοναϊκή κάθαρση (ΠΚ). Ειδικότερα, μελετήθηκαν οι διαφορές μεταξύ ασθενών που πρόσφατα άρχισαν να υπόκεινται σε θεραπεία και ασθενών με πολλά χρόνια θεραπείας. Υλικό-Μέθοδος: Συμμετείχαν 144 ασθενείς που υποβάλλονταν σε θεραπεία σε τρία Γενικά Νοσοκομεία της ευρύτερης περιοχής των Αθηνών από το Μάρτιο του 2005 έως το Φεβρουάριο του 2006. Από τον παραπάνω πληθυσμό, επιλέχθηκαν 135 άτομα που αποτελούνταν από 77 ασθενείς (57,0%), οι οποίοι υποβάλλονταν σε χρόνια περιοδική αιμοκάθαρση στο νοσοκομείο και 58 ασθενείς (43,0%) που υποβάλλονταν σε συνεχή φορητή περιτοναϊκή κάθαρση (ΣΦΠΚ/ΠΚ). To σύνολο του δείγματος κατηγοριοποιήθηκε σε δύο ομάδες: (α) ασθενείς που πρόσφατα άρχισαν τη θεραπεία τους (<4 χρόνια) και (β) ασθενείς με πολλά χρόνια θεραπείας (>4 χρόνια). Τα εργαλεία που χρησιμοποιήθηκαν περιελάμβαναν: WHOQOL-BREF, GHQ-28, CES-D, STAI και MHLC, το οποίο αξιολογεί την εστίαση ελέγχου για την υγεία. Το επίπεδο στατιστικής σημαντικότητας ορίστηκε στο p<0,05. Αποτελέσματα: Οι ασθενείς σε ΑΚ με >4 χρόνια θεραπείας διαφοροποιήθηκαν σημαντικά από τις άλλες ομάδες ασθενών παρουσιάζοντας χαμηλότερα ποσοστά στην ποιότητα ζωής και πιο συγκεκριμένα στις ενότητες του ερωτηματολογίου WHOQOL-BREF που εξετάζουν τη σωματική υγεία (11,95±3,76, p=0,03), τις κοινωνικές σχέσεις (11,77±4,05, p=0,00) και το περιβάλλον (12,65±2,82, p=0,00), καθώς και στη συνολική ψυχική υγεία (1,95±0,50, p=0,04). Οι διαφορές στην ομάδα των ασθενών σε ΠΚ, μεταξύ εκείνων με λιγότερα και περισσότερα χρόνια θεραπείας, δεν ήταν μεγάλες και στατιστικά σημαντικές. Αναφορικά με τις πεποιθήσεις για την υγεία, οι ασθενείς που υπόκειντο σε ΑΚ, οι οποίοι πρόσφατα άρχισαν τη θεραπεία παρουσίασαν υψηλότερα ποσοστά στη διάσταση της εσωτερικής εστίασης ελέγχου (27,82±6,20, p=0,04), ενώ οι ασθενείς που υποβάλλονταν σε ΠΚ με πολλά χρόνια θεραπείας παρουσίασαν υψηλότερα ποσοστά στη διάσταση της τύχης (28,40±7,90, p=0,01). Συμπεράσματα: Τα αποτελέσματα έδειξαν ότι οι ασθενείς σε ΑΚ, ιδίως εκείνοι που υποβάλλονται σε αιμοκάθαρση πολλά χρόνια, εμφάνισαν περιορισμένη ΠΖ σε σύγκριση με τους ασθενείς σε ΠΚ.
Λέξεις-κλειδιά: Αιμοκάθαρση, Περιτοναϊκή κάθαρση, ποιότητα ζωής
ΝΟΣΗΛΕΥΤΙΚΗ, 49(3), 295-304, 2010 - Ερευνητική εργασία