To όργανο μέτρησης εκπαιδευτικού περιβάλλοντος σχολών υγείας DREEM (Dundee Ready Education Environment Measure) στα ελληνικά. Πώς χρησιμοποιείται καθώς και προκαταρκτικά αποτελέσματα για το ελληνικό ιατρικό εκπαιδευτικό περιβάλλονυ
Γ. Δημολιάτης
ΣΚΟΠΟΣ Η δυνατότητα των φοιτητών να μαθαίνουν επηρεάζεται, θετικά ή αρνητικά, από την ποιότητα του εκπαιδευτικού περιβάλλοντος (ΕΠ) της σχολής τους. Το DREEM (Dundee Ready Education Environment Measure), ειδικό ερωτηματολόγιο με διεθνή σταδιοδρομία (θεωρείται ο χρυσός κανόνας), μετρά πώς αντιλαμβάνονται το ΕΠ οι φοιτητές. Αποτυπώνει τη φυσιογνωμία μιας σχολής, επιτρέπει συγκρίσεις, ανιχνεύει φοιτητές που είναι πιθανότερο να αποτύχουν. Αποτελείται από 50 ερωτήσεις για αντίστοιχες όψεις του ΕΠ, οι οποίες ομαδοποιούνται σε πέντε υποκλίμακες που περιγράφουν τις αντιλήψεις των φοιτητών για τους παράγοντες: «μάθηση», «καθηγητές», «ακαδημαϊκότητα», «ατμόσφαιρα», «κοινωνική ζωή». Μεταφράστηκε και στα ελληνικά. Παρουσιάζονται τα ευρήματα για το ελληνικό ιατρικό ΕΠ από τη μελέτη επικύρωσης της μετάφρασης. ΥΛΙΚΟ-ΜΕΘΟΔΟΣ Συγκεντρώθηκαν 487 ερωτηματολόγια, αντιπροσωπευτικά του φοιτητικού ιατρικού πληθυσμού κατά φύλο, αλλά όχι κατά έτος σπουδών (Α=3, Β=56, Γ=302, Δ=62, Ε=38, Στ+=19) ή σχολή (Αθήνα=10, Αλεξανδρούπολη=93, Θεσσαλονίκη=127, Ιωάννινα=102, Λάρισα=112, Κρήτη=47). Για κάθε ερώτηση, υποκλίμακα και συνολικά υπολογίστηκε ο μέσος βαθμός που προτυπώθηκε στην κλίμακα 0-100% και ερμηνεύεται ως εξής: 0-25% πολύ αρνητικό περιβάλλον, >25-40% αρνητικό, >40-50% μάλλον αρνητικό, >50-60% μάλλον θετικό, >60-75% θετικό, >75-100% πολύ θετικό. ΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑΤΑ Ο ολικός βαθμός βρέθηκε 54%. Ο βαθμός των παραγόντων ήταν «μάθηση» 47%, «καθηγητές» 58%, «ακαδημαϊκότητα» 52%, «ατμόσφαιρα» 57%, «κοινωνική ζωή» 56%, χωρίς διαφορά κατά φύλο ή έτος σπουδών, αλλά, εκτός από την «κοινωνική ζωή», αλλά με διαφορά κατά σχολή (εξαιρώντας την Αθήνα, η Αλεξανδρούπολη το καλύτερο και η Θεσσαλονίκη το λιγότερο καλό). Ιδιαίτερα αρνητικές όψεις αποτελούσαν η ανυπαρξία υποστηρικτικών δομών για τους φοιτητές που αγχώνονται (25%), βαριούνται στα μαθήματα (29%), το άγχος υπερφαλαγγίζει την ευχαρίστηση από τις σπουδές (37%), η διδασκαλία δίνει υπερβολική έμφαση στη μάθηση δεδομένων αντί στην ανάπτυξη κριτικής σκέψης (38%), οι καθηγητές δεν παρέχουν δημιουργική κριτική (43%), η απάτη (44%), η ικανότητά τους να λύνουν προβλήματα δεν αναπτύσσεται καλά (46%). Ιδιαίτερα καλές όψεις αναφέρονταν για θέματα, όπως το σπίτι που μένουν είναι ευχάριστο (84%), έχουν καλούς φίλους (78%) και καλή κοινωνική ζωή (76%), αισθάνονται κοινωνικά άνετα στην τάξη (72%), οι καθηγητές κατέχουν το αντικείμενό τους (69%), υπάρχει χαλαρή ατμόσφαιρα (63-70%), η όλη εμπειρία δεν είναι απογοητευτική (68%), το περιεχόμενο σπουδών είναι σχετικό με το επάγγελμά τους (63%). ΣΥΜΠΕΡΑΣΜΑΤΑ Τα προκαταρκτικά ευρήματα αποκαλύπτουν ΕΠ μόλις πάνω από το όριο μετάπτωσης από τη θετική στην αρνητική περιοχή, ενώ οι αντιλήψεις για τη μάθηση βρίσκονται κάτω από το όριο αυτό. Ιδιαίτερα θετικές όψεις εντοπίζονται στην εξωσχολική πλευρά του ΕΠ, ενώ ιδιαίτερα αρνητικές στην καρδιά της εσωσχολικής, όπου απαιτούνται άμεσα αλλά τεκμηριωμένα αποτελεσματικά μέτρα. Η συστηματική ετήσια μέτρηση θα παρείχε σε κάθε ενδιαφερόμενο τη φυσιογνωμία της, τη διαχρονική εξέλιξη και την αποδοτικότητα των μέτρων βελτίωσης.
Λέξεις-κλειδιά: ελλάδα, Αξιολόγηση ιατρικής σχολής, DREEM, Εκπαιδευτικό περιβάλλον/κλίμα, Προπτυχιακή εκπαίδευση, Φοιτητής Ιατρικής
ΑΡΧΕΙΑ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΙΑΤΡΙΚΗΣ, 27(3), 509-521, 2010 - Ερευνητική εργασία