Κλινική συμπτωματολογία και ψυχοκοινωνική λειτουργικότητα μεταναστών και ελλήνων ασθενών με σχιζοφρένεια: μια συγκριτική μελέτη
Ε. Λεμπέση, Δ. Πλουμπίδης, Β. Κονταξάκης, Μ.Ι. Χαβάκη-Κονταξάκη, Γ. Κωνσταντόπουλος, Φ. Γονιδάκης, Γ. Παπαδημητρίου
Η μετανάστευση αποτελεί σημαντικό παράγοντα επικινδυνότητας για την σχιζοφρένεια και η μελέτη της σε ομάδες μεταναστών μπορεί να συμβάλλει σημαντικά στη διερεύνηση των αιτιοπαθογενετικών παραγόντων της νόσου. Η παρούσα μελέτη αποτελεί την πρώτη απόπειρα διερεύνησης της σχιζοφρένειας σε μετανάστες ασθενείς στη χώρα μας με σκοπό να εντοπίσει πιθανούς κοινωνικούς-πολιτισμικούς παράγοντες που επηρεάζουν τη μορφή και τη βαρύτητα των ψυχοπαθολογικών εκδηλώσεων της νόσου. Στη μελέτη συμμετείχαν 65 μετανάστες ασθενείς με σχιζοφρένεια διαφόρων εθνικοτήτων (38 άντρες και 27 γυναίκες) και 58 έλληνες ασθενείς με σχιζοφρένεια (35 άνδρες και 23 γυναίκες). Σε όλους τους ασθενείς χορηγήθηκε δομημένο ερωτηματολόγιο δημογραφικών και κλινικών πληροφοριών καθώς και οι κλίμακες: Κλίμακα Θετικού και Αρνητικού Συνδρόμου (PANSS), Κλίμακα Κατάθλιψης για σχιζοφρενικούς ασθενείς του Calgary (CDSS) και Κλίμακα Σφαιρικής Εκτίμησης της Λειτουργικότητας (GAF). Για τη σύγκριση των κατηγορικών μεταβλητών μεταξύ των δύο ομάδων χρησιμοποιήθηκε η δοκιμασία x2 ενώ για τις συνεχείς μεταβλητές η ανάλυση της διακύμανσης (ANOVA). Έγινε επιπλέον μελέτη της διασποράς των μεταβλητών μέσω ανάλυσης των ιδιοτιμών και Πολλαπλής Ανάλυσης της Διακύμανσης (MANOVA). Οι έλληνες ασθενείς εμφάνιζαν σημαντικά μεγαλύτερη μέση ηλικία και διάρκεια της νόσου. Σημαντικά διέφεραν οι δύο ομάδες στους λόγους νοσηλείας. Οι μετανάστες ασθενείς εμφάνισαν σημαντικά μικρότερη βαθμολογία στις υποκλίμακες του αρνητικού συνδρόμου και γενικής ψυχοπαθολογίας καθώς και συνολική βαθμολογία της PANSS, ενώ εμφανίζουν σημαντικά μεγαλύτερη βαθμολογία στην κλίμακα GAF. Αντίθετα, δεν παρατηρήθηκε σημαντική διαφορά στην κλίμακα CDSS μεταξύ των δύο ομάδων. Από τη MANOVA βρέθηκε σημαντική επίδραση της εθνικής ομάδας στη συμπτωματολογία και τη λειτουργικότητα. Τα ευρήματα της μελέτης συνηγορούν υπέρ της υπόθεσης ότι η μετανάστευση επηρεάζει σημαντικά τις ψυχοπαθολογικές εκδηλώσεις και τη βαρύτητα της σχιζοφρένειας. Προτείνονται δύο εναλλακτικές ερμηνευτικές υποθέσεις: είτε ότι οι μετανάστες ασθενείς με ήπια βαρύτητα της νόσου παραμένουν και λαμβάνουν υπηρεσίες ψυχικής υγείας στη χώρα μας είτε ότι είναι ηπιότερη η πορεία της νόσου στους μετανάστες ασθενείς λόγω της ισχυρής οικογενειακής και κοινωνικής στήριξης που λαμβάνουν εντός των κοινοτήτων τους.
Λέξεις-κλειδιά: σχιζοφρένεια, Μετανάστευση, θετικά συμπτώματα, αρνητικά συμπτώματα, Κοινωνική λειτουργικότητα
ΨΥΧΙΑΤΡΙΚΗ, 20(4), 319-328, 2009 - Ερευνητική εργασία