Περιφερική προσέγγιση των δομών για τη φροντίδα των ογκολογικών ασθενών στην Ελλάδα
Κ. Σουλιώτης, Κ. Αθανασάκης, Χ. Γκόλνα, Χ. Παπαδοπούλου, Γ. Κυριόπουλος
ΣΚΟΠΟΣ Η παρούσα μελέτη καταγράφει και αξιολογεί τη γεωγραφική κατανομή των διαθέσιμων σε εθνικό επίπεδο υποδομών, δημόσιων και ιδιωτικών, για τη διάγνωση και τη θεραπεία των ασθενών με καρκίνο στην Ελλάδα, προκειμένου να εντοπιστούν ανισότητες στη διαθεσιμότητα των υποδομών μεταξύ των περιφερειών, οι οποίες μπορεί να επηρεάζουν την ισότητα στην πρόσβαση των ασθενών σε αποτελεσματική φροντίδα για τον καρκίνο. ΥΛΙΚΟ-ΜΕΘΟΔΟΣ Η έρευνα διεξήχθη στη βάση δομημένου ερωτηματολογίου, το οποίο απευθυνόταν στα δημόσια και τα ιδιωτικά νοσοκομεία στην Ελλάδα προκειμένου να καταγραφεί η δυναμική τους στη διάγνωση και τη θεραπεία του καρκίνου. Μεταξύ άλλων παραμέτρων, το ερωτηματολόγιο εστιαζόταν και στη διαθεσιμότητα ογκολογικών κλινών και κλινών ημερήσιας νοσηλείας. Το ερωτηματολόγιο δοκιμάστηκε πιλοτικά σε μικρό δείγμα δομών. Τα δεδομένα συγκεντρώθηκαν και επεξεργάστηκαν στη βάση των γεωγραφικών περιφερειών της χώρας και συγκρίθηκαν με το ποσοστό του πληθυσμού που διαβιούσε σε κάθε γεωγραφική περιφέρεια στην απογραφή του πληθυσμού το 2001. ΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑΤΑ Η περιφέρεια Αττικής -και συγκεκριμένα οι πόλεις των Αθηνών και του Πειραιά- παρουσιάζει υπερβολική συγκέντρωση ογκολογικών κλινών, ακολουθούμενη από την περιφέρεια Κεντρικής Μακεδονίας, η οποία περιλαμβάνει και τη Θεσσαλονίκη. Τρεις περιφέρειες, κυρίως αγροτικές, στις οποίες διαβιεί το 16,3% του συνόλου του ελληνικού πληθυσμού, δεν διαθέτουν κάποιο ογκολογικό κρεβάτι. Αντίστοιχη τάση κατανομής εμφανίζουν και οι κλίνες ημερήσιας νοσηλείας που είναι συγκεντρωμένες σε μεγάλο βαθμό στην Αττική και την Κεντρική Μακεδονία. Στο υπόλοιπο Στερεάς Ελλάδας (εξαιρουμένης της Αττικής), τη Δυτική Μακεδονία και τα νησιά του Ιονίου δεν καταγράφηκαν διαθέσιμες κλίνες ημερήσιας νοσηλείας. ΣΥΜΠΕΡΑΣΜΑΤΑ Η συγκέντρωση των διαθέσιμων ογκολογικών υποδομών υπερβαίνει τη χωροταξική συγκέντρωση που παρατηρείται συνολικά για τις δομές υγείας στην Ελλάδα. Μεγάλες αποκλίσεις παρατηρούνται στην κατανομή των υποδομών υπέρ των μεγάλων αστικών κέντρων. Επίσης, φαίνεται ότι ογκολογικές υποδομές διαθέτουν μόνο οι περιφέρειες στις οποίες εδρεύουν ιατρικές σχολές και αντίστοιχα πανεπιστημιακά νοσοκομεία. Η γεωγραφική ανισοκατανομή των διαθέσιμων υποδομών έχει αναγνωριστεί ως βασικός παράγοντας ανισοτήτων στην πρόσβαση σε υπηρεσίες υγείας. Μια ισορροπημένη και πιο δίκαιη κατανομή των διαθέσιμων πόρων, θα μπορούσε να συνεισφέρει στην έγκαιρη πρόσβαση σε αποτελεσματικές υπηρεσίες υγείας, μειώνοντας έτσι την επιβάρυνση από τη νόσο, περιορίζοντας το κόστος της κατάλληλης φροντίδας για τα νοικοκυριά και, τελικά, διασφαλίζοντας ισότητα στην πρόσβαση.
Λέξεις-κλειδιά: καρκίνος, Περιφερειακή κατανομή, Υποδομή για τη φροντίδα καρκινοπαθών, Υποδομές συστήματος υγείας, Φροντίδα καρκινοπαθών
ΑΡΧΕΙΑ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΙΑΤΡΙΚΗΣ, 26(6), 808-817, 2009 - Ερευνητική εργασία