Ηλεκτρικός νευρομυϊκός ερεθισμός ως εναλλακτική μορφή άσκησης στους βαρέως πάσχοντες
Α. Μπούχλα, Ε. Καρατζάνος, Β. Γεροβασίλη, Ε. Ζέρβα, Σ. Νανάς
Ο ηλεκτρικός νευρομυϊκός ερεθισμός (ΗΝΜΕ) χρησιμοποιεί ηλεκτρικά ρεύματα με σκοπό την ενεργοποίηση του σκελετικού μυός και την πρόκληση μυϊκής σύσπασης. Οι φυσικές αρχές και ο τρόπος εφαρμογής του ΗΝΜΕ συζητούνται στην παρούσα ανασκόπηση. Επίσης, συζητούνται οι φυσιολογικές επιδράσεις του ΗΝΜΕ τόσο σε τοπικό όσο και σε συστηματικό επίπεδο. Ο ΗΝΜΕ χρησιμοποιείται για τη βελτίωση των επιδόσεων και την αποκατάσταση μετά από τραυματισμούς στον αθλητισμό. Επίσης, χρησιμοποιείται για την ενεργοποίηση παράλυτων μυϊκών μονάδων σε νοσήματα του νευρικού συστήματος, έτσι ώστε να μπορούν να επιτελούν διάφορες λειτουργίες (functional electrical stimulation, FES). Ερευνάται η χρήση του για την πρόληψη της εν τω βάθει φλεβικής θρόμβωσης, τη θεραπεία της φλεβικής ανεπάρκειας και της διαλείπουσας χωλότητας, ενώ λόγω της αύξησης του μεταβολισμού που μπορεί να επιφέρει, ίσως χρησιμεύσει στο μέλλον για τη θεραπεία του σακχαρώδους διαβήτη και της νοσογόνου παχυσαρκίας. Συζητούνται ιδιαίτερα οι χρήσεις του ΗΝΜΕ στην αποκατάσταση ασθενών με χρόνια καρδιακή ανεπάρκεια (CHF) και χρόνια αποφρακτική πνευμονοπάθεια (Chronic Obstructive Pulmonary Disease, COPD). Οι βλάβες των σκελετικών μυών είναι σημαντικός παράγοντας μείωσης της λειτουργικότητας των ασθενών αυτών. Έχει δειχθεί ότι προγράμματα αποκατάστασης με εκούσια άσκηση αναστρέφουν τις βλάβες των σκελετικών μυών και βελτιώνουν την κλινική κατάσταση των ασθενών. Σε ασθενείς όμως με σημαντική μείωση της ικανότητας για άσκηση τέτοια προγράμματα αποκατάστασης είναι δύσκολο να εφαρμοστούν. Η ικανότητα του ΗΝΜΕ να αυξάνει τη μυϊκή δύναμη και την αερόβια ικανότητα χωρίς προσπάθεια από μέρους του ατόμου και χωρίς σημαντική καρδιοαναπνευστική επιβάρυνση, τον καθιστά πιθανή εναλλακτική μορφή άσκησης σε αυτές τις περιπτώσεις. Αποτελέσματα προγραμμάτων αποκατάστασης με ΗΝΜΕ σε ασθενείς με CHF και COPD είναι ενθαρρυντικά προς αυτή την κατεύθυνση. Ζητήματα όπως η ασφάλεια του ΗΝΜΕ, η συμμόρφωση των ασθενών και οι βέλτιστες παράμετροι ερεθισμού παραμένουν υπό συζήτηση και για την επίλυσή τους απαιτούνται ακόμα περισσότερες μελέτες. Η πολυνευρομυοπάθεια της μονάδας (critical illness polyneuromyopathy, CIPMN) είναι ένα συνηθισμένο πρόβλημα στους ασθενείς που νοσηλεύονται στη μονάδα εντατικής θεραπείας (ΜΕΘ). Προκαλεί δυσκολία απογαλακτισμού από τον αναπνευστήρα, παρατεταμένη διάρκεια νοσηλείας στη ΜΕΘ και αυξημένη θνητότητα. Μελέτη για τη χρήση του ΗΝΜΕ στην πρόληψη της CIPMN βρίσκεται σε εξέλιξη. Προκαταρκτικά αποτελέσματα καταδεικνύουν τα οφέλη του ΗΝΜΕ στη μικροκυκλοφορία και τη διατήρηση της μυϊκής μάζας.
Λέξεις-κλειδιά: Αποκατάσταση, Χρόνια καρδιακή ανεπάρκεια, Ηλεκτρικός νευρομυϊκός ερεθισμός, Πολυνευρομυοπάθεια του βαρέως, Πάσχοντος, Χρόνια αποφρακτική πνευμονοπάθεια
ΑΡΧΕΙΑ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΙΑΤΡΙΚΗΣ, 26(6), 759-777, 2009 - Ανασκόπηση