Χρονία καρδιακή ανεπάρκεια και μυοπάθεια σκελετικού μυός. O ρόλος της άσκησης
Γ. Τζάνης, Σ. Δημόπουλος, Α. Τασούλης, Σ. Νανάς
Η χρονία καρδιακή ανεπάρκεια (XKA) είναι το κλινικό σύνδρομο όπου η αρχική βλάβη του μυοκαρδίου προκαλεί δευτερεύουσες αλλοιώσεις σε άλλα οργανικά συστήματα, οδηγώντας σε περιοριστικά συμπτώματα, όπως η μυϊκή αδυναμία, η δύσπνοια και η περιορισμένη ικανότητα για άσκηση. Παλαιότερα, τα περιοριστικά αυτά συμπτώματα αποδίδονταν στη δυσλειτουργία του μυοκαρδίου. Όμως, θεωρείται πλέον σαφές ότι οι λειτουργικές, μορφολογικές και μεταβολικές διαταραχές των σκελετικών μυών είναι οι βασικοί μηχανισμοί που εμπλέκονται στον περιορισμό της ικανότητας για άσκηση. Υπάρχουν σημαντικές ενδείξεις ότι μια σειρά νευροορμονικών, ανοσολογικών και μεταβολικών δυσλειτουργιών διαδραματίζουν κύριο ρόλο στην εξέλιξη του συνδρόμου, οδηγώντας σε μια ανισορροπία αναβολικών-καταβολικών συστημάτων του οργανισμού που ευθύνεται για τη γενικευμένη φθορά των ιστών του. Οι παθοφυσιολογικές μεταβολές που αναφέρθηκαν προκαλούν λειτουργικές και ανατομικές βλάβες σε όργανα-στόχους του οργανισμού. Ένα από αυτά τα όργανα είναι ο σκελετικός μυς, ο οποίος στην καρδιακή ανεπάρκεια αναπτύσσει μια ειδική μυοπάθεια. Η μυοπάθεια συνοδεύεται από λειτουργικές, μεταβολικές και ιστολογικές μεταβολές του μυός. Η λειτουργική ικανότητα των ασθενών εξαρτάται από κεντρικές παραμέτρους της καρδιακής λειτουργίας, αλλά και από την περιφερική απόληψη του οξυγόνου από τους ιστούς. Βέβαια, η ικανότητα των ασθενών με ΧΚΑ να αυξήσουν την καρδιακή παροχή όταν οι απαιτήσεις είναι αυξημένες, είναι εξ ορισμού περιορισμένη. Συνεπώς, σε ασθενείς με ΧΚΑ, η άσκηση που επάγει περιφερικές μεταβολές φαίνεται να αποτελεί κατάλληλη παρέμβαση για τη βελτίωση της λειτουργικής τους ικανότητας. Η άσκηση βελτιώνει το αιμοδυναμικό προφίλ, τη λειτουργική ικανότητα, την ποιότητα ζωής και τη νοσηρότητα των ασθενών με ΧΚΑ, ενώ μετα-ανάλυση τυχαιοποιημένων ελεγχόμενων μελετών έδειξε ότι η άσκηση βελτιώνει την επιβίωση των ασθενών. Σημαντικές εξίσου είναι οι επιδράσεις που επιφέρει στην περιφέρεια, σε επίπεδο σκελετικού μυός και ενδοθηλίου. Η γνώση αυτή άλλαξε τον τρόπο αντιμετώπισης των ασθενών με ΧΚΑ. Μετά από τη διαπίστωση των σημαντικών επιδράσεων της άσκησης, οι ασθενείς ενθαρρύνονται να ασκούνται και να συμμετέχουν σε προγράμματα καρδιακής αποκατάστασης.
Λέξεις-κλειδιά: Αποκατάσταση, Άσκηση, Μυοπάθεια, Σκελετικός μυς, Χρονία καρδιακή ανεπάρκεια
ΑΡΧΕΙΑ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΙΑΤΡΙΚΗΣ, 26(4), 479-495, 2009 - Ανασκόπηση