Ανάπτυξη ελληνικού ερωτηματολογίου ικανοποίησης νοσηλευθέντων ασθενών και έλεγχος των βασικών του ψυχομετρικών ιδιοτήτων
Β.Ο. Αλετράς, Φ.Ν. Μπασιούρη, Ν. Κοντοδημόπουλος, Δ.Μ. Ιωαννίδου, Δ.Α. Νιάκας
ΣΚΟΠΟΣ Πρωταρχικός σκοπός της παρούσας έρευνας ήταν η δημιουργία ενός αξιόπιστου και έγκυρου οργάνου μέτρησης της ικανοποίησης εσωτερικών ασθενών. ΥΛΙΚΟ-ΜΕΘΟΔΟΣ Το ερωτηματολόγιο προέκυψε από βιβλιογραφική ανασκόπηση, επιτόπια παρατήρηση, γνωστικές συνεντεύξεις και προέλεγχο. Περιέχει 33 στοιχεία εκφρασμένα σε κλίμακα Likert. Στην παραγοντική ανάλυση κυρίων συνιστωσών χρησιμοποιήθηκε δείγμα 150 ατόμων που νοσηλεύτηκαν στο Γενικό Νοσοκομείο Βέροιας. Η αξιοπιστία εσωτερικής συνάφειας, επαναληπτικών μετρήσεων και μεταξύ διαφορετικών βαθμολογητών ελέγχθηκαν με τους συντελεστές Cronbach, Pearson ή Spearman και ενδοταξικούς συντελεστές (intraclass correlation coefficients), αντίστοιχα. Διερευνήθηκαν επίσης οι στατιστικές συσχετίσεις στοιχείων-κλιμάκων, ώστε να εξακριβωθούν η συγκλίνουσα και η διακρίνουσα εγκυρότητα. Η εγκυρότητα εννοιολογικής κατασκευής περιλάμβανε αρχικά τον υπολογισμό συντελεστών συσχέτισης Kendall’s tau και Gamma του χρόνου αναμονής των ασθενών για τη μετάβασή τους στο θάλαμο και των πεποιθήσεών τους για το διάστημα αυτό. Εκτιμήθηκαν στη συνέχεια οι συντελεστές Spearman, ώστε να διερευνηθεί η συσχέτιση της συνολικής ικανοποίησης, της ηλικίας και της κατάστασης της υγείας των ασθενών με τις αθροιστικές κλίμακες. Τέλος, υπολογίστηκε το ποσοστό των απαντήσεων που αφορούσαν στον ανώτατο και τον κατώτατο δυνατό βαθμό ικανοποίησης. ΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑΤΑ Το ποσοστό συμμετοχής στην έρευνα ήταν 64,65%. Η ανάλυση κυρίων συνιστωσών ανέδειξε τέσσερις αθροιστικές κλίμακες: «ιατρική και νοσηλευτική φροντίδα», «οργάνωση και προγραμματισμός νοσηλείας», «νοσοκομειακό περιβάλλον» και «λοιποί παράγοντες ποιότητας». Οι συντελεστές Cronbach έλαβαν τιμές μεταξύ 0,851–0,957. Στον έλεγχο αξιοπιστίας επαναληπτικών μετρήσεων, εξάλλου, οι συντελεστές συσχέτισης κυμάνθηκαν μεταξύ 0,814–0,970. Επιπλέον, οι συντελεστές μέτρησης της αξιοπιστίας μεταξύ διαφορετικών βαθμολογητών έλαβαν τιμές από 0,811–0,978. Η συσχέτιση κάθε στοιχείου με την κλίμακα στην οποία ανήκει ήταν >0,40, ενώ βρέθηκε να είναι χαμηλότερη από την αντίστοιχη συσχέτιση αυτού με άσχετες κλίμακες μόνο σε μία περίπτωση, χωρίς όμως η διαφορά να είναι στατιστικά σημαντική. Όπως αναμενόταν, ασθενείς που περίμεναν μεγαλύτερο χρονικό διάστημα για τη μετάβασή τους στο θάλαμο συμφωνούσαν ότι ο χρόνος αναμονής ήταν μεγαλύτερος απ’ ό,τι έπρεπε, και αντίστροφα. Παρατηρήθηκε επίσης θετική συσχέτιση των βαθμών ικανοποίησης από τις επιμέρους διαστάσεις της νοσηλείας με τη συνολική ικανοποίηση και την κατάσταση της υγείας των ασθενών, αλλά καμιά συσχέτιση με την ηλικία τους. Τέλος, παρατηρήθηκαν οι ανώτατες θεωρητικές τιμές των κλιμάκων σε ποσοστό παρατηρήσεων που κυμαίνεται μεταξύ 6,66–43,33%. Στο νοσοκομείο Βέροιας, οι κλίμακες είχαν μέσες τιμές ικανοποίησης (διαμέσους εντός παρενθέσεων) 4,36 (4,42), 4,59 (4,83), 4,26 (4,22) και 4,49 (4,50). ΣΥΜΠΕΡΑΣΜΑΤΑ Το ερωτηματολόγιο έχει πολύ ικανοποιητική αξιοπιστία και εγκυρότητα, ενώ απαιτείται περαιτέρω έρευνα για την πλήρη εγκυροποίησή του. Η μέση ικανοποίηση, εξάλλου, από τις υπηρεσίες του ΓΝ Βέροιας είναι υψηλή.
Λέξεις-κλειδιά: αξιοπιστία, εγκυρότητα, Ερωτηματολόγιο, Ικανοποίηση ασθενούς, νοσοκομείο
ΑΡΧΕΙΑ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΙΑΤΡΙΚΗΣ, 26(1), 79-89, 2009 - Ερευνητική εργασία