Ψυχολογικά και ψυχιατρικά προβλήματα στους ασθενείς Γενικού Νοσοκομείου με καρκίνο
Γ.Ι. Mουσσάς, Α.Π. Καρκανιάς, Α. Παπαδοπούλου
Ο καρκίνος αποτελεί την πιο συχνή αιτία θανάτου μετά τις καρδιοπάθειες. Ο ασθενής με καρκίνο αντιμετωπίζει υψηλά επίπεδα άγχους, ενώ παράλληλα χρειάζεται να λάβει αποφάσεις κρίσιμης σημασίας για τη θεραπεία του. Ως νόσος απειλητική για τη ζωή, o καρκίνος αποτελεί ψυχοτραυματικό παράγοντα, που πυροδοτεί στον πάσχοντα αισθήματα κινδύνου, ενώ συγχρόνως επηρεάζει τη λειτουργικότητά του. Η διάγνωση του καρκίνου μπορεί να προκαλέσει διάφορες ψυχολογικές αντιδράσεις, όπως ο φόβος, το άγχος και το αίσθημα του αβοήθητου. Το 50% των ασθενών παρουσιάζουν μείζονες ψυχιατρικές διαταραχές όπως οι Αγχώδεις Διαταραχές (Διαταραχή Μετά Από Οξύ Στρες, Διαταραχή Μετά Από Ψυχοτραυματικό Στρες), η Μείζων Καταθλιπτική Διαταραχή, οι Διαταραχές Προσαρμογής, το Οργανικό Ψυχοσύνδρομο. Τα μέλη της ομάδας της Διασυνδετικής Συμβουλευτικής Ψυχιατρικής (ΔΣΨ) παρεμβαίνουν σε ένα ευρύ φάσμα ψυχολογικών αντιδράσεων και ψυχιατρικών διαταραχών, που παρουσιάζονται στους ασθενείς με καρκίνο. Επίσης, υπάρχουν ασθενείς με μείζονες ψυχιατρικές διαταραχές όπως η Σχιζοφρένεια, και ο ψυχίατρος παρεμβαίνει προκειμένου να διευκολύνει την κατανόηση τη νόσου του καρκίνου από τον ασθενή και να ενισχύσει την ενεργό συμμετοχή του στη θεραπεία. Επιπρόσθετα κύριο στόχο αποτελεί η συνεργασία μεταξύ της ομάδας ΔΣΨ και των θεραπόντων ιατρών. Οι ψυχίατροι ευοδώνουν την καλύτερη κατανόηση της νόσου της σχιζοφρένειας από τους ογκολόγους πολεμώντας παράλληλα το στίγμα που σχετίζεται με αυτή. Ο κίνδυνος να προβεί ο ασθενής με καρκίνο σε αυτοκαταστροφική συμπεριφορά είναι υψηλότερος σε σχέση με το γενικό πληθυσμό. Σημαντικό βήμα για την αντιμετώπιση της αυτοκτονικότητας είναι η ανεύρεση εκείνων των παραγόντων, που αυξάνουν τον κίνδυνο αυτοκτονίας στους πάσχοντας από καρκίνο, όπως η μείζων κατάθλιψη, το ιστορικό κατάχρησης αλκοόλ και ο μη ελεγχόμενος πόνος. Όταν το τέλος της ζωής για τον ασθενή πλησιάζει, ο ψυχίατρος καλείται να αντιμετωπίσει σωματικά προβλήματα, ψυχολογικά συμπτώματα και υπαρξιακά θέματα. Συγκεκριμένα, στόχος του είναι να αντιμετωπίσει τον ψυχικό πόνο του ασθενούς του και να παροτρύνει την οικογένειά του να ακούσει τις επιθυμίες του. Η ενεργός παρουσία της Ψυχο-ογκολογίας παρατηρείται σ΄ όλο το συνεχές της πορείας του καρκίνου από το πρώτο στάδιο, την πρόληψη και τον προκλινικό καρκίνο, μέχρι την παρηγορητική φροντίδα και τη φροντίδα στο τέλος της ζωής, παρεμβαίνοντας μέσω της διάγνωσης και της δραστικής θεραπείας.
Λέξεις-κλειδιά: καρκίνος, ψυχιατρικές διαταραχές, Ψυχοτραυματικός παράγοντας, Συμβουλευτική διασυνδετική ψυχιατρική, Καταληκτικός άρρωστος
ΨΥΧΙΑΤΡΙΚΗ, 19(2), 124-144, 2008 - Eιδικό άρθρο