Η δαπάνη υγείας στην Ελλάδα. Το ελληνικό παράδοξο
Ο. Σίσκου, Δ. Καϊτελίδου, Μ. Θεοδώρου, Λ. Λιαρόπουλος
Χαρακτηρίζεται ως το «ελληνικό παράδοξο». Δεδομένης της καθολικής υγειονομικής κάλυψης του πληθυσμού από το σύστημα κοινωνικής ασφάλισης, είναι οξύμωρο ότι το υγειονομικό μας σύστημα είναι το πλέον ιδιωτικοποιημένο μεταξύ των ευρωπαϊκών χωρών. ΣΚΟΠΟΣ αυτής της εργασίας ήταν η ανάλυση του μεγέθους και κυρίως της φύσης αυτής της ασυνήθιστα υψηλής δαπάνης υγείας στη χώρα μας. ΥΛΙΚΟ-ΜΕΘΟΔΟΣ Για την άντληση των δεδομένων χρησιμοποιήθηκε η μέθοδος των συνεντεύξεων σε τυχαίο αντιπροσωπευτικό πανελλαδικό δείγμα 1.616 νοικοκυριών. Προκειμένου να διερευνηθεί ο βαθμός στον οποίο τα κοινωνικο-οικονομικά χαρακτηριστικά των νοικοκυριών επιδρούν στη συχνότητα χρήσης και το ύψος των πληρωμών για ιδιωτικές υπηρεσίες υγείας, χρησιμοποιήθηκε η γραμμική παλινδρόμηση. Η επίδραση των παραπάνω χαρακτηριστικών στην πιθανότητα καταβολής άτυπων πληρωμών διερευνήθηκε με την ανάλυση της λογιστικής παλινδρόμησης. Σε όλες τις στατιστικές αναλύσεις ορίστηκε επίπεδο σημαντικότητας Ρ<0,05. ΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑΤΑ Από το σύνολο της δαπάνης υγείας των νοικοκυριών (€ 6.141 εκατομμύρια), το 68% απορροφούν οι εξωνοσοκομειακές υπηρεσίες. Αναλυτικά, στην οδοντιατρική φροντίδα κατευθύνεται το 31,1% (€ 1,912 εκατομμύρια ή το 1,5% του ακαθάριστου εθνικού προϊόντος, ΑΕΠ) της δαπάνης των νοικοκυριών. Το πρόβλημα της ελλιπούς στελέχωσης των δημόσιων πρωτοβάθμιων δομών φροντίδας υγείας στην περιφέρεια φαίνεται ότι «εξαναγκάζει» τις οικογένειες αυτών των περιοχών στο να καταφεύγουν συχνότερα στον ιδιωτικό εξωνοσοκομειακό τομέα. Από την άλλη πλευρά, ο νοσοκομειακός τομέας απορροφά <15% (ή € 884 εκατομμύρια) της υγειονομικής δαπάνης των νοικοκυριών. Σημαντικό ποσοστό (20%) της νοσοκομειακής δαπάνης των νοικοκυριών αφορά σε άτυπες πληρωμές εντός των δημόσιων νοσοκομείων. Το ποσό αυτό είναι περίπου ίσο με τις θεσμοθετημένες πληρωμές της συμμετοχής στο κόστος εντός των δημόσιων νοσοκομείων. Σύμφωνα με τα αποτελέσματα της μελέτης, μόνο το 16% των εισαγωγών στα νοσοκομεία κατευθύνεται στον ιδιωτικό τομέα, πιθανότατα ως αποτέλεσμα της ανάπτυξης του δημόσιου νοσοκομειακού τομέα και του υψηλού κόστους που συνεπάγεται η νοσηλεία σε ιδιωτικό θεραπευτήριο. ΣΥΜΠΕΡΑΣΜΑΤΑ Η ραγδαία αύξηση της δαπάνης υγείας των νοικοκυριών και η ταχεία ανάπτυξη του ιδιωτικού τομέα (κύρια με επενδύσεις σε σύγχρονες υποδομές και τεχνολογία αιχμής) την τελευταία 20ετία στη χώρα μας φαίνεται να συνδέονται με την υποχρηματοδότηση του δημόσιου συστήματος υγείας. Ως αποτέλεσμα, η συμπληρωματική φύση της ιδιωτικής φροντίδας υγείας είναι αδιαμφισβήτητη. Στο πλαίσιο αυτό, αποτελεί ζήτημα σοβαρού προβληματισμού η ενδεχόμενη εξασθένηση της κατοχυρωμένης, εδώ και χρόνια, ευχερούς και ισότιμης πρόσβασης των πολιτών στις υπηρεσίες υγείας.
Λέξεις-κλειδιά: Άτυπες πληρωμές, Δαπάνη υγείας των χρηστών, Ιδιωτική δαπάνη υγείας, Φροντίδα υγείας στην Ελλάδα
ΑΡΧΕΙΑ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΙΑΤΡΙΚΗΣ, 25(5), 663-672, 2008 - Οικονομικά της υγείας