Τι νεότερο στη θεραπεία των ιογενών ηπατίτιδων
Σ.Π. Ντουράκης
Στην τελευταία δεκαετία έγινε μεγάλη πρόοδος στον τομέα της θεραπείας των χρονίων ιογενών ηπατίτιδων. Ο στόχος της θεραπείας της χρόνιας ηπατίτιδας Β είναι η αναστολή της προόδου της νόσου. Αυτό επιτυγχάνεται με την καταστολή του HBV DNA σε απροσδιόριστα όρια με την αλυσιδωτή αντίδραση της πολυμεράσης, είτε άμεσα με τα νουκλεοσιδικά/νουκλεοτιδικά ανάλογα (λαμιβουδίνη, τελμπιβουδίνη, εντεκαβίρη, αδεφοβίρη), είτε έμμεσα με τις ανοσοτροποποιητικώς δρώσες ιντερφερόνες-α (IFN-α, κλασική ή πεγκυλιωμένη). Οι IFN-α χορηγούνται για συγκεκριμένο χρονικό διάστημα και δεν οδηγούν σε επιλογή ανθεκτικών στελεχών. Η ρήξη της αντιρρόπησης της ηπατικής λειτουργίας αποτελεί απόλυτη αντένδειξη χορήγησης IFN-α, η οποία δεν χορηγείται και σε ανοσοκατεσταλμένους. Τα νουκλεοσιδικά/νουκλεοτιδικά ανάλογα χορηγούνται από το στόμα, ανεξαρτήτως του βαθμού ανοσοκαταστολής ή ηπατικής ανεπάρκειας και δεν παρουσιάζουν αξιόλογες ανεπιθύμητες ενέργειες. Όμως, χορηγούνται για μακρύ χρονικό διάστημα, ιδιαιτέρως σε ασθενείς με αρνητικό HBeAg, με αποτέλεσμα να ευνοούν την ανάδυση ανθεκτικών στελεχών. Η πιθανότητα επιλογής ανθεκτικών στελεχών ποικίλλει αναλόγως του φαρμάκου. Η θεραπεία με λαμιβουδίνη συσχετίζεται με εκδήλωση ιικής αντίστασης στο 70% των ασθενών στα 5 χρόνια, με αδεφοβίρη στο 29% στα 5 χρόνια, με εντεκαβίρη σπανίως (αλλά στο 39% στα 4 χρόνια σε ασθενείς με αντίσταση στη λαμιβουδίνη) και με τελμπιβουδίνη στο 22% στα 2 χρόνια. Η αποφυγή της ιικής αντίστασης είναι σημαντική, αφού η εκδήλωσή της συσχετίζεται με εξαφάνιση της αποτελεσματικότητας της θεραπείας και με διασταυρούμενη αντίσταση σε άλλα αντι-ιικά φάρμακα. Γι’ αυτό είναι σημαντική η παρακολούθηση της ιολογικής ανταπόκρισης στη θεραπεία για την έγκαιρη κατάδειξη των ανθεκτικών στελεχών. Η μελλοντική θεραπεία πιθανό να περιλαμβάνει συνδυασμούς νουκλεοσιδικών/νουκλεοτιδικών φαρμάκων. Η σύγχρονη θεραπεία της χρόνιας ηπατίτιδας C με πεγκυλιωμένη IFN-α και ριμπαβιρίνη είναι γενικώς αποτελεσματική στο 50% των περιπτώσεων. Υπάρχουν σημαντικές διαφορές στην αποτελεσματικότητα, αφού οι γονότυποι 2 και 3 ανταποκρίνονται στη θεραπεία στο 80–90%. Παράγοντες όπως το σωματικό βάρος, η ηλικία και η συνεχιζόμενη χρήση αιθυλικής αλκοόλης επηρεάζουν την ανταπόκριση στη θεραπεία. Οι ασθενείς με οξεία ηπατίτιδα C πρέπει να υποβάλλονται σε 6μηνη θεραπεία με IFN-α±ριμπαβιρίνη ανεξαρτήτως του γονοτύπου. Οι πρόσφατες ανακαλύψεις του μηχανισμού πολλαπλασιασμού του ιού και ο καθορισμός των συστατικών τμημάτων της πολυπρωτεÀνης του έχουν δημιουργήσει προσδοκίες για σύντομη ανακάλυψη νέων αντι-ιικών φαρμάκων. Όμως, τα καινούργια αυτά φάρμακα δεν αναμένεται να χρησιμοποιηθούν στην καθημερινή κλινική πράξη τουλάχιστον για τα επόμενα 5 χρόνια.
Λέξεις-κλειδιά: Ιός ηπατίτιδας Β, Νουκλεοσιδικά ανάλογα, Νουκλεοτιδικά ανάλογα, Λαμιβουδίνη, Αδεφοβίρη, Εντεκαβίρη, Ριμπαβιρίνη, Θεραπεία χρόνιας ηπατίτιδας Β, Ιός ηπατίτιδας C, Θεραπεία χρόνιας ηπατίτιδας C, Τελμπιβουδίνη, Ιντερφερόνη
ΙΑΤΡΙΚΗ, 93(3), 199-218, 2008 - Τι νεότερο στην Ιατρική