Εισαγωγή της αντικειμενικά δομημένης εξέτασης κλινικών δεξιοτήτων στην αξιολόγηση των φοιτητών Ιατρικής
E. Σμυρνάκης, A. Φαϊτατζίδου, A. Μπένος, N. Ντόμπρος
Οι παραδοσιακές μορφές εξέτασης κλινικών δεξιοτήτων παρουσιάζουν κάποια πλεονεκτήματα, αλλά έχουν σαφείς περιορισμούς στον τομέα της αξιοπιστίας και της αντικειμενικότητας. Με στόχο να αντιμετωπιστούν αυτοί οι περιορισμοί αναπτύχθηκε η αντικειμενικά δομημένη εξέταση κλινικών δεξιοτήτων (objective structured clinical examination, OSCE). Πρόκειται για μια κυκλική ακολουθία σταθμών εξέτασης, με σκοπό την αξιολόγηση μιας σειράς κλινικών δεξιοτήτων σε συνθήκες εξομοίωσης, με τη συμβολή υποδυόμενων ασθενών και εκπαιδευτικών προπλασμάτων, με τους εξεταστές να στηρίζουν τη βαθμολογία τους σε τυποποιημένα φύλλα βαθμολογίας. Το OSCE είναι περισσότερο αδιάβλητο και αντικειμενικό από τις παραδοσιακές μεθόδους. Η Ιατρική Σχολή του Αριστοτελείου Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης (ΙΣΑΠΘ) προχώρησε στην πιλοτική εφαρμογή του OSCE σε φοιτητές που ολοκλήρωσαν την κλινική άσκηση στην Παθολογία, έχοντας παράλληλα παρακολουθήσει ένα συμπληρωματικό εργαστήριο κλινικών δεξιοτήτων. Ο σχεδιασμός του OSCE έγινε ακολουθώντας συγκεκριμένα βήματα. Το πρώτο βήμα ήταν ο σχεδιασμός ενός πλάνου εξέτασης. Το πλάνο αυτό συντέλεσε στη σωστή επιλογή δεξιοτήτων που θα εξεταστούν και καθοδήγησε στην επιλογή της μορφής που θα πάρει η εξέταση. Επόμενο βήμα αποτέλεσε ο σχεδιασμός των σταθμών με βάση τις κλινικές καταστάσεις που προσδιορίζονται από το πλάνο εξέτασης. Τα βασικά συστατικά στο σχεδιασμό ενός σταθμού ήταν η συγγραφή ξεκάθαρων οδηγιών για τους εξεταζόμενους φοιτητές, τους εξεταστές και τους ασθενείς, η σύνταξη του φύλλου βαθμολογίας, η δημιουργία λίστας υλικών που απαιτούνται για την εξέταση. Μετά το σχεδιασμό του κάθε σταθμού ακολούθησε η πιλοτική εφαρμογή, με στόχο τη βελτίωση των οδηγιών για τους φοιτητές και το σχεδιασμό ενός σταθμού εξέτασης, που μπορεί να ολοκληρωθεί στον προβλεπόμενο χρόνο. Για την εξέταση χρησιμοποιήθηκε ο χώρος του τμήματος επειγόντων περιστατικών (ΤΕΠ) του ΠΓΝΘ «ΑΧΕΠΑ» σε χρόνο μη λειτουργίας του. Πρόκειται για ένα πραγματικό κλινικό περιβάλλον με μεγάλο αριθμό αιθουσών, που εξασφαλίζει την κυκλική ακολουθία της εξέτασης. Ο σχεδιασμός και η εφαρμογή ενός OSCE αποτελεί μια σύνθετη διαδικασία. Οι βασικές απαιτήσεις για την επιτυχία είναι ο καλός σχεδιασμός, η σημαντική γραμματειακή στήριξη, η συμμετοχή της πανεπιστημιακής κοινότητας, η παρουσία καλά εκπαιδευμένων υποδυόμενων ασθενών. Το OSCE απαιτεί εμπλοκή μεγάλου αριθμού ατόμων (εξεταστών, υποδυόμενων ασθενών) και πολύ διαθέσιμο χρόνο, τόσο στη φάση προετοιμασίας όσο και την ημέρα της εξέτασης. Τα συμπεράσματα από την επιτυχή πιλοτική εφαρμογή του αναλύονται με στόχο την ένταξή του στο σύστημα εξετάσεων της Ιατρικής Σχολής στο πλαίσιο αναβάθμισης των λειτουργιών της.
Λέξεις-κλειδιά: εκπαίδευση, Ιατρική, Προπτυχιακή, Αντικειμενικά δομημένη εξέταση κλινικών δεξιοτήτων, Εξετάσεις
ΑΡΧΕΙΑ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΙΑΤΡΙΚΗΣ, 25(4), 509-519, 2008 - Ιατρική εκπαίδευση