Σχέση επαγγελματικής εξουθένωσης και ικανοποίησης από τη ζωή σε νοσηλευτές που εργάζονται σε ογκολογικά τμήματα
Ζ. Ρούπα, B. Ραφτόπουλος, Γ. Τζαβέλας, Δ. Σαπουντζή-Κρέπια, Ε. Κοτρώτσιου
Η επαγγελματική εξουθένωση των νοσηλευτών αποτελεί μια παγκόσμια πραγματικότητα που επηρεάζει διαστάσεις της προσωπικής και επαγγελματικής τους ζωής. ΣΚΟΠΟΣ Η εκτίμηση της επαγγελματικής εξουθένωσης σε νοσηλευτές που εργάζονται σε oγκολογικά τμήματα και η αναζήτηση συσχέτισης με τη συνολική ικανοποίηση από τη ζωή τους. ΥΛΙΚΟ-ΜΕΘΟΔΟΣ Η μέθοδος που χρησιμοποιήθηκε για τη συλλογή των δεδομένων ήταν η χρήση ενός ανώνυμου και αυτοσυμπληρούμενου ερωτηματολογίου το οποίο περιλάμβανε τα κοινωνικά και τα δημογραφικά χαρακτηριστικά του δείγματος, την κλίμακα Maslach Burnout Inventory και την κλίμακα ικανοποίησης από τη ζωή που έχουν σταθμιστεί σε ελληνικό πληθυσμό. Το δείγμα της έρευνας αποτέλεσαν 316 νοσηλευτές και βοηθοί νοσηλευτών που εργάζονταν σε ογκολογικά τμήματα νοσοκομείων της Ελλάδος. Από αυτούς, οι 262 (86,5%) ήταν γυναίκες και οι 41 (13,5%) ήταν άνδρες. Για τη στατιστική επεξεργασία των δεδομένων, χρησιμοποιήθηκε το στατιστικό πρόγραμμα για τις κοινωνικές επιστήμες SPSS 15. ΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑΤΑ Για τη συντριπτική πλειοψηφία των νοσηλευτών (n=90, 69,8%) η εργασία στο oγκολογικό τμήμα δεν υπήρξε δική τους επιλογή. Οι περισσότεροι νοσηλευτές και βοηθοί νοσηλευτών (n=284, 93,1%) απάντησαν ότι δεν υπάρχουν οργανωμένες ομάδες ψυχολογικής στήριξης του προσωπικού στο τμήμα τους. Η σχετική πλειοψηφία των νοσηλευτών και των βοηθών νοσηλευτών υποφέρουν από υψηλή συναισθηματική εξάντληση (n=127, 41,9%), μειωμένα προσωπικά επιτεύγματα (n=125, 44%) και από έντονα αισθήματα αποπροσωποποίησης (n=114, 38%). Η δοκιμασία ANOVA έδειξε πως τα επίπεδα συναισθηματικής εξάντλησης των νοσηλευτών και των βοηθών νοσηλευτών δεν διαφοροποιούνται στατιστικά σημαντικά ανάλογα με τα χρόνια άσκησης του επαγγέλματος, την προϋπηρεσία στο ογκολογικό τμήμα και την ηλικία των νοσηλευτών του δείγματος. Η ανάλυση παλινδρόμησης έδειξε πως οι τρεις παράγοντες της κλίμακας ΜΒΙ ερμηνεύουν το 26,7% της παρατηρούμενης διακύμανσης της συνολικής βαθμολογίας των νοσηλευτών και των βοηθών νοσηλευτών στην κλίμακα ικανοποίησης από τη ζωή. Οι δυο παράγοντες που ερμηνεύουν σημαντικά αυτή τη διακύμανση είναι η συναισθηματική εξάντληση (beta coefficient=-0,357, P<0,001) και τα μειωμένα προσωπικά επιτεύγματα (beta coefficient=-0,204, P=0,001). ΣΥΜΠΕΡΑΣΜΑΤΑ Η επαγγελματική εξουθένωση των νοσηλευτών και των βοηθών νοσηλευτών που εργάζονται σε ογκολογικά τμήματα είναι υψηλή και εκφράζεται με αισθήματα αποπροσωποποίησης και συναισθηματικής εξάντλησης. Απαιτείται η διαμόρφωση ενός προγράμματος ανάπτυξης, στήριξης και ενδυνάμωσης του νοσηλευτικού προσωπικού.
Λέξεις-κλειδιά: Επαγγελματική εξουθένωση, νοσηλευτές, Ικανοποίηση από τη ζωή, Maslach Burnout Inventory, Ογκολογία
ΝΟΣΗΛΕΥΤΙΚΗ, 47(2), 247-255, 2008 - Ερευνητική εργασία