Ακροχορδονώδες καρκίνωμα του στόματος. Μελέτη 45 περιπτώσεων και ανασκόπηση της βιβλιογραφίας
Π. ΚΥΡΕΣ, Σ. ΚΟΡΩΝΗΣ, Κ. Ι. ΤΟΣΙΟΣ, Ν. ΝΙΚΗΤΑΚΗΣ, Α. ΣΚΛΑΒΟΥΝΟΥ
Το ακροχορδονώδες καρκίνωμα είναι μία μη μεταστατική ποικιλία του καλά διαφοροποιημένου ακανθοκυτταρικού καρκινώματος, που εμφανίζεται στο στόμα συχνότερα από ότι σε άλλες ανατομικές περιοχές. Αναπτύσσεται, συνήθως, σε άνδρες της έβδομης δεκαετίας της ζωής και συχνές εντοπίσεις περιλαμβάνουν το βλεννογόνο της παρειάς, τα ούλα, και τη γλώσσα. Κλινικά, εμφανίζεται ως λευκός όγκος με ανώμαλη θηλωματώδη επιφάνεια. Η ιστολογική εικόνα χαρακτηρίζεται από βαθιές σταγονοειδείς επιθηλιακές καταδύσεις και ελαφρά κυτταρική ατυπία. Η παρουσία διηθητικών εστιών ή κυτταρικής αναπλασίας σε ένα ακροχορδονώδες καρκίνωμα θεωρείται ως παραλλαγή του όγκου και περιγράφεται ως υβριδικός όγκος. Οι κυριότεροι παράγοντες που έχουν ενοχοποιηθεί για την παθογένεσή του είναι στελέχη των HPV ιών, η χρήση του καρπού betel ή και καπνού, και ο χρόνιος ερεθισμός που συχνά συσχετίζεται με κακότεχνες προσθετικές εργασίες. Αναπτύσσεται με βραδύ ρυθμό επιφανειακά και δεν δίνει απομακρυσμένες μεταστάσεις. Κατά κανόνα, αντιμετωπίζεται με χειρουργική εξαίρεση σε υγιή όρια και η πρόγνωση του όγκου είναι σχετικά καλή. Σκοπός της μελέτης ήταν η καταγραφή των επιδημιολογικών και κλινικών χαρακτηριστικών 45 περιπτώσεων ακροχορδονώδους καρκινώματος του στόματος και η σύγκριση των αποτελεσμάτων με εκείνα παρόμοιων μελετών από τη διεθνή βιβλιογραφία. Εξήντα πέντε περιπτώσεις ακροχορδονώδους καρκινώματος από το αρχείο του Εργαστηρίου της Στοματολογίας της Οδοντιατρικής Σχολής του ΕΚΠΑ συγκεντρώθηκαν αναδρομικά και αξιολογήθηκαν μικροσκοπικά, με βάση τα κριτήρια του Παγκόσμιου Οργανισμού Υγείας. Από τα παραπεμπτικά ιστολογικής εξέτασης καταγράφηκαν τα κύρια επιδημιολογικά και κλινικά χαρακτηριστικά των ασθενών. Επιλέχθηκαν 38 ακροχορδονώδη καρκινώματα και 7 υβριδικοί όγκοι που αποτελούσαν το 0,21% του συνόλου των βιοψιών ή το 4,5% των κακοήθων νεοπλασμάτων της χρονικής περιόδου που μελετήθηκε. Οι ασθενείς με ακροχορδονώδες καρκίνωμα ήταν συχνότερα άνδρες (αναλογία 2:1), ενώ στους υβριδικούς όγκους οι άνδρες ήταν 3 και οι γυναίκες 4. Οι περισσότεροι ασθενείς ήταν 70-79 ετών. Ο μέσος όρος ηλικίας των ασθενών με ακροχορδονώδες καρκίνωμα ήταν 66,97±13,21 έτη και με υβριδικό όγκο 70,91±9,65 έτη. Τα χείλη, τα ούλα - φατνιακή ακρολοφία, και η γλώσσα αποτελούσαν τις συχνότερες θέσεις ανάπτυξης του όγκου. Οι περισσότεροι όγκοι ήταν λευκοί ή ερυθρόλευκοι, με ανώμαλη επιφάνεια, υπόσκληρη ή ελαστική σύσταση, και άμισχοι ή στερεά προσφυόμενοι. Ανήκαν συχνότερα στην κατηγορία Τ1 ή Τ2 και ο μέσος χρόνος από την εμφάνιση μέχρι τη διάγνωση ήταν 20,91±37,23 μήνες. Συμπερασματικά, το ακροχορδονώδες καρκίνωμα του στόματος είναι μία σπάνια μορφή καλά διαφοροποιημένου ακανθοκυτταρικού καρκινώματος με χαρακτηριστική κλινική εικόνα, η αιτιοπαθογένεια του οποίου απαιτεί περαιτέρω διερεύνηση. Ο όγκος αναπτύσσεται αργά επιφανειακά, δεν δίνει μεταστάσεις, και η πρόγνωση μετά από χειρουργική αφαίρεση σε υγιή όρια είναι καλή.
Λέξεις-κλειδιά: Νεοπλάσματα στόματος, Καρκίνος στόματος, Ακροχορδονώδες καρκίνωμα στόματος
ΣΤΟΜΑΤΟΛΟΓΙΑ, 65(2), 55-66, 2008 - Αναδρομική μελέτη