Όρεξη και κορεσμός ως ρυθμιστές της ενεργειακής ομοιόστασης: Ο ρόλος των μακροθρεπτικών συστατικών της τροφής
Θ. Καραγκιόζογλου-Λαμπούδη, Α. Αποστόλου
Τo σύνoλo των λειτουργιών του oργανισμoύ που εξισoρρoπoύν την ενεργειακή πρόσληψη με τις ενεργειακές δαπάνες (ενεργειακό ισoζύγιo) αποτελεί την μεταβολική oμoιόσταση. Ουσιαστικά η ενεργειακή oμoιόσταση διατηρείται μέσω της ρύθμισης της πρόσληψης τροφής υπό την επίδραση των αισθημάτων της πείνας και τoυ κoρεσμoύ. Η μελέτη των υποκειμενικών αυτών αισθημάτων, που καθορίζουν την σιτιστική συμπεριφορά και την πρόσληψη της τροφής -που βρίσκεται στο επίκεντρο τα τελευταία χρόνια λόγω της πανδημίας της παχυσαρκίας- παρουσιάζει δυσκολίες και γι' αυτό μελετώνται με την βοήθεια έμμεσων προσδιορισμών όπως η καταγραφή της διατροφικής πρόσληψης/διαιτητικών συνηθειών, βαθμολόγηση των υποκειμενικών αισθημάτων και βιολογικοί δείκτες. Η μελέτη της σιτιστικής συμπεριφοράς στην παιδική ηλικία συναντά σημαντικά εμπόδια, τόσο σε επίπεδο τεχνικής, όσο και σε επίπεδο ερμηνείας. Τα μακροθρεπτικά συστατικά καλύπτουν το σύνολο της ενεργειακής πρόσληψης και καθένα απ' αυτά επηρεάζει τη σιτιστική συμπεριφορά με διαφορετικό τρόπο που καθορίζεται όχι μόνον από το ενεργειακό περιεχόμενο αλλά και από την ιδιαίτερη δομή τους. Η πρωτεΐνη αυξάνει τον κορεσμό μέσω επίδρασης στη θερμογένεση, οδηγεί σε μείωση της αυθόρμητης ενεργειακής πρόσληψης, απώλεια βάρους και βελτίωση της σύστασης σώματος. Η πρόσληψη υδατανθράκων ακολουθείται από μείωση της πρόσληψης τροφής που σχετίζεται σε πρώτη φάση με «σήματα» από το γαστρεντερικό σωλήνα, όπως η διάταση του στομάχου και η μεσολάβηση των εντερικών πεπτιδίων. Το λίπος προσδίδει ευχάριστα οργανοληπτικά χαρακτηριστικά με συνέπεια ν' αυξάνει την αποδεκτότητα της τροφής, προκαλεί δε μικρότερο κορεσμό. Η αίσθηση του κορεσμού επηρεάζεται από την περιεκτικότητα του διαιτολογίου σε λίπος και από την περιεκτικότητα του λίπους σε συγκεκριμένα λιπαρά οξέα με χαρακτηριστικό παράδειγμα το λινελαϊκό οξύ που προκαλεί ισχυρότερη αίσθηση κορεσμού από ότι άλλα λιπαρά οξέα. Oι επιδράσεις των μακροθρεπτικών συστατικών στην όρεξη και τον κορεσμό είναι δυνατόν ν' αποτελούν στοιχεία πάνω στα οποία, τις επόμενες δεκαετίες, θα βασιστούν οι στρατηγικές για τον έλεγχο της παχυσαρκίας.
Λέξεις-κλειδιά: Όρεξη, Κορεσμός, Λεπτίνη, Γκρελίνη, Ενεργειακή ομοιόσταση, Πεπτίδια, Μακροθρεπτικά συστατικά, Λογισμικό μέτρησης όρεξης
ΠΑΙΔΙΑΤΡΙΚΗ ΒΟΡΕΙΟΥ ΕΛΛΑΔΟΣ, 19(1), 25-42, 2007 - Ανασκόπηση