Η ενδοαυλική έγχυση αντιβιοτικού στη θεραπεία της σήψης που σχετίζεται με τον κεντρικό φλεβικό καθετήρα
Γ. Χριστάκης, Ε. Χαλκιοπούλου
H διάγνωση των λοιμώξεων που σχετίζονται με τον καθετήρα βασίζεται (α) στην απουσία άλλης εστίας λοίμωξης ή πηγής μικροβίων, (β) στην παρουσία συμπτωμάτων (πυρετός με ή χωρίς ρίγος) αλλά και τοπικών φλεγμονωδών εκδηλώσεων (διήθηση, άλγος με την πίεση, ερυθρότητα, πυώδης έκκριση) και (γ) στην ανίχνευση της μικροβιαιμίας με τη βοήθεια μικροβιολογικών μεθόδων, οι οποίες διακρίνονται σε δύο κατηγορίες, ανάλογα αν εκτελούνται πριν (in situ) ή μετά από την αφαίρεση του καθετήρα. Ο καθετήρας (τύπος, ανατομική θέση, χρόνος παραμονής), ο μικροοργανισμός (παθογονικότητα, φαινότυπος αντοχής), η εντόπιση της λοίμωξης και η κατάσταση του ασθενούς (ανοσοκαταστολή, αιμοδυναμική σταθερότητα) είναι οι παράμετροι που καθορίζουν τον τρόπο της θεραπευτικής αντιμετώπισης (συστηματική αντιμικροβιακή αγωγή, απομάκρυνση του καθετήρα, χορήγηση αντιπηκτικών, χειρουργική θεραπεία κ.ά.) των λοιμώξεων των σχετιζόμενων με τον καθετήρα. Η ενδοαυλική έγχυση αντιβιοτικού (ΕΕΑ) έχει χρησιμοποιηθεί με επιτυχία (86%) στη θεραπεία της βακτηριακής σήψης που σχετίζεται με τον κεντρικό φλεβικό καθετήρα. Τα επεισόδια σήψης αφορούσαν σε ασθενείς με ποικίλες νόσους (κακοήθεις νεοπλασίες, AIDS) ή καταστάσεις (παρεντερική θρέψη, αιμοκάθαρση). Επίσης, καλά αποτελέσματα αναφέρονται στην αντιμετώπιση των λοιμώξεων του θαλάμου έγχυσης των ολικά εμφυτευμένων συσκευών, αλλά και προφυλακτικά στους ουδετεροπενικούς ασθενείς, με απώτερο σκοπό τη μείωση του ενδοαυλικού αποικισμού του καθετήρα και κατ' επέκταση της επίπτωσης της βακτηριαιμίας. Η ΕΕΑ δεν πρέπει να χρησιμοποιείται (α) στις εξωαυλικής προέλευσης λοιμώξεις, (β) στις λοιμώξεις που συνοδεύονται από επιπλοκές και (γ) στις ενδοαυλικές λοιμώξεις οι οποίες οφείλονται σε μύκητες. Σημειώνεται ότι στις λοιμώξεις από χρυσίζοντα σταφυλόκοκκο, στις οποίες ο κίνδυνος μεταστατικών λοιμώξεων είναι μεγάλος και η θνητότητα υψηλή, η άμεση απομάκρυνση του καθετήρα και η χορήγηση συστηματικής αντισταφυλοκοκκικής θεραπείας αποτελεί την ενδεικνυόμενη θεραπευτική αντιμετώπιση. Το διάλυμα του κατάλληλου αντιβιοτικού [σε συγκέντρωση 100-1000 φορές μεγαλύτερη της αντίστοιχης μέγιστης θεραπευτικής (peak)] αναμιγνύεται με ηπαρίνη (50-100 IU) ή φυσιολογικό ορό (τελικός όγκος 2-5 mL). Ακολούθως, το διάλυμα «κλειδώνεται» στον αυλό του καθετήρα για 8-12 ώρες. Η διαδικασία αυτή επαναλαμβάνεται με νέο διάλυμα, σε καθημερινή βάση, για δύο τουλάχιστον εβδομάδες. Στην ανασκόπηση αυτή αναφέρονται, περιληπτικά, οι μέθοδοι διάγνωσης και η αντιμετώπιση των λοιμώξεων που σχετίζονται με τον καθετήρα, καθώς επίσης οι ενδείξεις και η υπάρχουσα κλινική εμπειρία σχετικά με την ΕΕΑ.
Λέξεις-κλειδιά: σήψη, Ενδοαυλική έγχυση αντιβιοτικού, Κεντρικός φλεβικός καθετήρας
ΑΡΧΕΙΑ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΙΑΤΡΙΚΗΣ, 24(4), 312-319, 2007 - Ανασκόπηση