Ιστολογικές μεταβολές του αορτικού τοιχώματος υπό μηχανική τάση
E.Μ. Κεφαλογιάννης, Δ.Π. Σοκόλης, Μ. Κουλούκουσα, E. Μαρίνος, Χ. Μπουντούλας, Π.E. Καραγιαννάκος
ΣΚΟΠΟΣ Είναι γνωστό ότι η αορτή ανταποκρίνεται στις ενδοαυλικές πιέσεις με μεταβολή των διαστάσεών της. Αντικείμενο της παρούσας εργασίας ήταν η μελέτη των δομικών-ιστολογικών αναδιατάξεων του αορτικού τοιχώματος που επέρχονται μετά από την επίδραση διαφορετικών επιπέδων μηχανικής τάσης. ΥΛΙΚΟ-ΜΕΘΟΔΟΣ Χρησιμοποιήθηκαν 35 λευκά αρσενικά κουνέλια Νέας Ζηλανδίας της ίδιας ηλικίας. Η κατιούσα θωρακική αορτή αφαιρέθηκε με μέση στερνοτομή και ελήφθησαν επιμήκεις λωρίδες, που υποβλήθηκαν σε προεπιλεγμένα επίπεδα μηχανικής τάσης σε συσκευή μονοαξονικού εφελκυσμού. Τα δείγματα μονιμοποιήθηκαν σε διάλυμα Karnovski υπό άλλοτε άλλη τάση, αφυδατώθηκαν και εμπεδώθηκαν σε παραφίνη. Η διαδικασία επαναλήφθηκε σε διαφορετικά επίπεδα τάσης που κάλυπταν όλο το εύρος των δυνητικά ασκούμενων στο τοίχωμα τάσεων, από μηδενικές έως εξαιρετικά υψηλές. Η διάταξη των ινών της ελαστίνης και του κολλαγόνου στο μέσο χιτώνα προσδιορίστηκε σε εγκάρσιες και επιμήκεις τομές του αγγείου. Για την εξέταση στο μικροσκόπιο φωτός, τα δείγματα χρωματίστηκαν με Verhoeff's elastica για την ανάδειξη της ελαστίνης και με Sirius red για την ανάδειξη του κολλαγόνου. ΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑΤΑ Τα πέταλα της ελαστίνης υπό μηδενική τάση ήταν κυματοειδή και προσανατολισμένα τόσο στον επιμήκη όσο και στον περιφερειακό άξονα του αγγείου, ενώ το κολλαγόνο ήταν συσπειρωμένο και εμφάνιζε τη μορφή δεσμίδων με σαφή περιφερειακό προσανατολισμό, καθώς και τη μορφή διαπλεκόμενων ινιδίων. Στις επιμήκεις τομές, τα πέταλα της ελαστίνης εκπτύσσονταν βαθμιαία σε χαμηλές τάσεις και ήταν σχεδόν πλήρως ευθειασμένα σε φυσιολογικές και υψηλές τάσεις, ενώ τα ινίδια του κολλαγόνου αναπροσανατολίζονταν προς τον επιμήκη άξονα σε χαμηλές τάσεις, άρχιζαν να αποσυσπειρώνονται σε φυσιολογικές τάσεις και ευθυγραμμίζονταν μαζικά σε υψηλές τάσεις. Στις εγκάρσιες τομές, η πτύχωση των πετάλων της ελαστίνης και των περιφερειακά διευθετημένων δεσμίδων του κολλαγόνου παρέμενε αμετάβλητη προϊούσης της επιμήκως ασκούμενης τάσης. ΣΥΜΠΕΡΑΣΜΑΤΑ Οι μικροδομικές αυτές μεταβολές υποδηλώνουν ότι η ελαστίνη ενεργοποιείται σε χαμηλές και φυσιολογικές, ενώ το κολλαγόνο σε φυσιολογικές και υψηλές τάσεις. Διαπιστώνεται συσχέτιση των ιστολογικών αναδιατάξεων του αορτικού τοιχώματος με το επίπεδο της εφαρμοζόμενης τάσης και επεξηγείται ο μηχανισμός με τον οποίο η ιστολογική μικροδομή της αορτής ανταποκρίνεται στις μεταβολές των ενδοαυλικών πιέσεων.
Λέξεις-κλειδιά: Αορτή, Ελαστίνη, Κολλαγόνο, Μηχανική τάση
ΑΡΧΕΙΑ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΙΑΤΡΙΚΗΣ, 24(3), 291-300, 2007 - Ερευνητική εργασία