Νεότερες εξελίξεις στη θεραπευτική των δηλητηριάσεων
Α. Ντονά, Χ. Σπηλιοπούλου
Η αντιμετώπιση μιας οξείας δηλητηρίασης τα τελευταία χρόνια έχει αλλάξει ριζικά. Γίνεται ανασκόπηση των οδηγιών σχετικά με την απομάκρυνση του δηλητηρίου από το γαστρεντερικό, την επιτάχυνση της απομάκρυνσής του από την κυκλοφορία και τα νέα αντίδοτα. Κλασικές μέθοδοι απομάκρυνσης του δηλητηρίου από το γαστρεντερικό, όπως ο έμετος και η πλύση στομάχου, έχουν εγκαταλειφθεί σήμερα. Αν και δεν υπάρχουν στοιχεία που να αποδεικνύουν ότι η εφάπαξ χορήγηση ενεργού άνθρακα βελτιώνει την κλινική έκβαση των δηλητηριάσεων, ο ενεργός άνθρακας θα πρέπει να χρησιμοποιείται στη θεραπευτική των δηλητηριάσεων. Η χρήση καθαρτικών θα πρέπει να εγκαταλειφθεί, λόγω της αναποτελεσματικότητάς τους και του κινδύνου που εγκυμονεί η χρήση τους. Η ολική πλύση του εντέρου θα πρέπει να εφαρμόζεται μόνο σε δηλητηριάσεις με λήψη σημαντικών ποσοτήτων αλάτων σιδήρου ή λιθίου, σε λήψη κάποιας φαρμακοτεχνικής μορφής ελεγχόμενης αποδέσμευσης ή εντερικά επικαλυμμένων δισκίων (όπως ανταγωνιστών του ασβεστίου), λήψης ουσιών που δεν προσροφώνται στον άνθρακα, όπως αλάτων σιδήρου και λιθίου, ή κατάποσης εξαρτησιογόνων ουσιών με τη μορφή πακέτων. Οι μέθοδοι που χρησιμοποιούνται για να επιταχύνουν την απομάκρυνση του δηλητηρίου που έχει απορροφηθεί έχουν περιορισμένη χρησιμότητα. Η αλκαλοποίηση των ούρων θα έπρεπε να ενδείκνυται μόνο σε βαριάς μορφής δηλητηρίαση με τα ζιζανιοκτόνα φάρμακα της κατηγορίας των χλωροφαινοξοπαραγώγων. Η αιμοδιύλιση θα έπρεπε να εφαρμόζεται μόνο σε δηλητηριάσεις που απειλούν τη ζωή, όπως με λίθιο, ασπιρίνη, θεοφυλλίνη, μεθανόλη και αιθυλενογλυκόλη, ενώ η αιμοδιήθηση σε βαριάς μορφής δηλητηριάσεις με θεοφυλλίνη, με το μανιτάρι Amanita phalloides και με το ζιζανιοκτόνο paraquat. Η γαστρεντερική διύλιση με συνεχή χορήγηση ενεργού άνθρακα θα πρέπει να επιχειρείται σε δηλητηριάσεις με καρβαμαζεπίνη, θεοφυλλίνη, φαινοβαρβιτάλη και δαψόνη. Συζητείται η χρήση δύο νέων αντιδότων, της φομεπιζόλης στις δηλητηριάσεις με μεθανόλη και αιθυλενογλυκόλη και των θραυσμάτων αντισωμάτων Fab (Ovine) ως προς το δηλητήριο όφεων της οικογένειας των κροταλιδών. Τέλος, ανασκοπούνται οι νέοτερες εξελίξεις στη θεραπευτική αντιμετώπιση δύο συχνών και σοβαρών δηλητηριάσεων, με παρακεταμόλη και τρικυκλικά αντικαταθλιπτικά.
Λέξεις-κλειδιά: Θεραπευτική αντιμετώπιση, Παρακεταμόλη, Αντίδοτα, Δηλητηρίαση, Έμετος, Ενεργός άνθρακας, Τρικυκλικά αντικαταθλιπτικά
ΑΡΧΕΙΑ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΙΑΤΡΙΚΗΣ, 24(2), 111-120, 2007 - Ανασκόπηση