Επιπλοκές των ενδοκυστικών εγχύσεων BCG για καρκίνο της ουροδόχου κύστης
Δ. ΚΟΖΥΡΑΚΗΣ, Δ. ΔΕΛΑΚΑΣ
Οι ενδοκυστικές εγχύσεις ζώντων εξασθενημένων μυκοβακτηριδίων της φυματίωσης (Mycobacterium bovis) αποτελεί ένα ευρέως χρησιμοποιούμενο, αποτελεσματικό και ασφαλές θεραπευτικό σχήμα για την αντιμετώπιση του επιφανειακού νεοπλάσματος της ουροδόχου κύστης μετά από τη διουρηθρική αφαίρεση αυτού καθώς και για την πρόληψη των υποτροπών της νόσου χωρίς όμως να στερείται ανεπιθύμητων ενεργειών. Ανασκοπήθηκε η βιβλιογραφία σχετικά με τις ανεπιθύμητες ενέργειες των εγχύσεων του BCG, καθώς και τις θεραπείες που ενδείκνυνται κατά περίπτωση. Οι ανεπιθύμητες ενέργειες ταξινομήθηκαν σε τοπικές, περιοχικές και συστηματικές. Σαν συνηθέστερη επιπλοκή αναφέρεται η κυστίτιδα που εμφανίζει επιπολασμό περίπου 90%. Άλλες τοπικές επιπλοκές είναι η αιματουρία, η απόφραξη του ουρητηρικού στομίου, η κυστεoουρητηρική παλινδρόμηση, ο σχηματισμός νεφρικού αποστήματος λόγω προϋπάρχουσας κυστεoουρητηρικής παλινδρόμησης και η ρίκνωση της ουροδόχου κύστης. Η κοκκιωματώδης προστατίτιδα, η ορχεοεπιδιδυμίτιδα, η φυματίωση της βαλάνου του πέους αποτελούν τις συνηθέστερες περιοχικές ανεπιθύμητες ενέργειες των BCG εγχύσεων. Σπανιότερα αναφέρονται περιστατικά σχηματισμού περιοχικού αποστήματος. Οι συστηματικές επιπλοκές είναι σπάνιες αλλά αποτελούν τις σοβαρότερες μορφές ανεπιθύμητων ενεργειών. Συνηθέστερη εξ αυτών είναι η πυρετική κίνηση. Άλλες σπανιότερες μορφές αποτελούν η κοκκιωματώδης πνευμονία, η ηπατίτιδα, η φυματίωση των νεφρών, ο σχηματισμός μυκωτικών ανευρυσμάτων, η αντιδραστική αρθρίτιδα, η πολυαρθρίτιδα, η οστεομυελίτιδα, τα δερματικά εξανθήματα, η τοξική δράση στο μυελό των οστών και σπανιότατα η σήψη και ο θάνατος. Συμπερασματικά, απαιτείται υψηλός δείκτης κλινικής υποψίας για την αναγνώριση, την εκτίμηση της έκτασης και της βαρύτητας και την αντιμετώπιση των ανεπιθύμητων ενεργειών μετά την έναρξη της θεραπείας με BCG. Η αντιφυματική αγωγή με ή χωρίς χορήγηση κορτιζόνης μπορεί να κριθεί απαραίτητη και για διάρκεια 3-6 μηνών. Αποφυγή της θεραπείας σε άτομα ευρισκόμενα σε ανοσοκαταστολή, έναρξη της αγωγής τουλάχιστο 2 εβδομάδες μετά τη διουρηθρική εκτομή του νεοπλάσματος και όχι εφόσον υπάρχει αιματουρία, χορήγηση μόνο επί αρνητικής καλλιέργειας ούρων, αποφυγή της έγχυσης μετά από τραυματικό καθετηριασμό της κύστης και έγχυση του φαρμάκου με την ελάχιστη δυνατή πίεση αποτελούν τις γενικές κατευθυντήριες γραμμές για τη μείωση των επιπλοκών.
Λέξεις-κλειδιά: επιπλοκές, Μycobacterium bovis, Εγχύσεις BCG, Καρκίνος κύστης
ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΟΥΡΟΛΟΓΙΑ, 18(4), 345-353, 2006 - Ανασκόπηση