Χολόσταση σε ασθενείς με οξέα αγγειακά εγκεφαλικά επεισόδια. Μελέτη της συχνότητας και αιτιολογίας της
Ν. Σεβαστός, Σ.Π. Σάββας, Π.Ι. Ραφαηλίδης, Ε.Κ. Μάνεσης
ΣΚΟΠΟΣ Στην οξεία φάση των αγγειακών εγκεφαλικών επεισοδίων παρατηρείται περιστασιακά αύξηση των χολοστατικών ενζύμων ή και της χολερυθρίνης, που συνήθως αποδίδεται σε καταστάσεις συννοσηρότητας. Ερευνήθηκε η συχνότητα και η πιθανή αιτιολογία αυτού του φαινομένου. ΥΛΙΚΟ-ΜΕΘΟΔΟΣ Προοπτική εκτίμηση της χολόστασης, η οποία παρατηρείται στον έλεγχο της βιοχημείας του ήπατος σε όλους τους ασθενείς που νοσηλεύτηκαν με οξύ αγγειακό εγκεφαλικό επεισόδιο στο Τμήμα μας σε περίοδο 21 μηνών. ΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑΤΑ Από τους 169 ασθενείς, 18 (10,7%) εμφάνισαν αυξημένα επίπεδα της αλκαλικής φωσφατάσης του ορού (SAP) και της γ-γλουταμυλικής τρανσπεπτιδάσης (γ-GT). Σε 7 από αυτούς (4,1%), 4 άρρενες και 3 θήλεις, μέσης ηλικίας 70 ετών (διακύμανση 57-82 έτη), δεν βρέθηκε άλλη αιτία για τη χολόσταση και αξιολογήθηκαν περαιτέρω (ομάδα Α). Συγκρίθηκαν με 21 από τους υπόλοιπους ασθενείς χωρίς χολόσταση, συγκρίσιμους ως προς το φύλο και την ηλικία (ομάδα Β). Οι ασθενείς από την ομάδα Α ήταν σε βαθύτερο κώμα από ό,τι οι μάρτυρες (κλίμακα κώματος Γλασκώβης 3,4±0,8 έναντι 1,9±0,7, Ρ<0,001), συνδυαζόμενου με προσβολή του αυτόνομου νευρικού συστήματος και του υποθαλάμου, ενώ δεν υπήρχαν τέτοιες εκδηλώσεις στην ομάδα Β (Ρ<0,001). Στους ασθενείς της ομάδας Α, η γ-GT και η SAP παρουσίασαν αύξηση από την 3η-6η ημέρα νοσηλείας και από την 11η-25η ημέρα νοσηλείας, ενώ οι μέσες τιμές παρουσίασαν αύξηση 4,38 φορές (εύρος 2,33-8,25) και 1,49 φορές (εύρος 0,63-2,56) πάνω από το ανώτερο όριο του φυσιολογικού, αντίστοιχα. Αυξήθηκαν επίσης η αλανινοτρανσφεράση (ALT) και η ολική και η άμεση χολερυθρίνη. Παρούσα σε όλες τις περιπτώσεις ήταν διάταση του κοινού χοληδόχου πόρου (μέση τιμή 7,7±0,5 mm) χωρίς εμφανή απόφραξη. Οι ασθενείς της ομάδας Β διατήρησαν φυσιολογικές τιμές ηπατικών ενζύμων του ορού και επιπέδων χολερυθρίνης και είχαν φυσιολογικό εύρος του χοληδόχου πόρου (4,7±0,6 mm, Ρ<0,001) σε όλο το διάστημα της νοσηλείας τους. ΣΥΜΠΕΡΑΣΜΑΤΑ Παροδική χολόσταση παρατηρήθηκε σε 4,1% των ασθενών στην οξεία φάση αγγειακού εγκεφαλικού επεισοδίου. Συνδυάζεται με χαμηλότερο βαθμό στην κλίμακα κώματος Γλασκώβης και με διαταραχές του αυτόνομου νευρικού συστήματος και του υποθαλάμου, καθώς και με διάταση του κοινού χοληδόχου πόρου χωρίς απόφραξη. Η ακριβής φύση της είναι άγνωστη, αλλά είναι πιθανό να οφείλεται σε υπερτονία του σφιγκτήρα του Oddi.
Λέξεις-κλειδιά: Αγγειακά εγκεφαλικά επεισόδια, Κατεχολαμίνες, Χολόσταση
ΑΡΧΕΙΑ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΙΑΤΡΙΚΗΣ, 23(3), 247-253, 2006 - Ερευνητική εργασία