Αιφνίδιος θάνατος κατά την άθληση
A. Χριστόδουλος, Σ. Τοκμακίδης
Ο αιφνίδιος καρδιακός θάνατος αθλητών και αθλουμένων αποτελεί ένα σχετικά σπάνιο φαινόμενο, με σημαντικές όμως κοινωνικές προεκτάσεις. Τα αίτια του καρδιαγγειακού αιφνίδιου θανάτου σε νέους αθλητές (ηλικία <35 έτη) διαφέρουν από εκείνα αθλητών μεγαλύτερης ηλικίας. Έτσι, ενώ σε αθλητές μέσης και προχωρημένης ηλικίας ο αιφνίδιος θάνατος σχετίζεται συνήθως με τη στεφανιαία νόσο, σε νεότερους αθλητές τα συχνότερα αίτια του φαινομένου είναι η υπερτροφική μυοκαρδιοπάθεια και οι συγγενείς ανωμαλίες των στεφανιαίων αρτηριών. Άλλες σπανιότερες αιτίες αιφνίδιου καρδιακού θανάτου αθλητών είναι η αρρυθμιογόνος μυοκαρδιοπάθεια της δεξιάς κοιλίας, η μυοκαρδίτιδα, η ρήξη αορτής, η πρόπτωση της μιτροειδούς βαλβίδας, καθώς και οι διαταραχές του συστήματος αγωγής. Στις αθλήτριες, τα ποσοστά αιφνίδιου θανάτου είναι λιγότερο συχνά σε σχέση με τους άνδρες, χωρίς τα αίτια να έχουν αποσαφηνιστεί πλήρως. Ανεξάρτητα από το παθοφυσιολογικό υπόβαθρο, οι μηχανισμοί πρόκλησης περιλαμβάνουν αιμοδυναμικές και ηλεκτροφυσιολογικές μεταβολές, οι οποίες εμφανίζονται κατά τη διάρκεια του αγώνα ή της προπόνησης, με πλέον συχνή διαταραχή την κοιλιακή μαρμαρυγή. Η διαστρωμάτωση του κινδύνου για αιφνίδιο καρδιακό θάνατο σε αθλητές και αθλούμενους και η εφαρμογή στρατηγικών πρόληψης του αιφνίδιου θανάτου μπορεί να συμβάλει στην αποτροπή ενός τέτοιου οδυνηρού γεγονότος. Οι περιορισμοί του προληπτικού ελέγχου αθλητών σε μαζική κλίμακα και το τεράστιο κόστος ενός τέτοιου εγχειρήματος τον καθιστούν από την αρχή σχεδόν απαγορευτικό. Σημαντικό πρόβλημα στον προληπτικό ιατρικό έλεγχο των αθλητών αποτελεί και η διάκριση της «παθολογικής» από τη «φυσιολογική» υπερτροφία της καρδιάς. Κατά συνέπεια, η λεπτομερής καταγραφή του οικογενειακού και ατομικού ιατρικού ιστορικού και η αντικειμενική εξέταση των αθλητών θεωρείται, σύμφωνα με την Αμερικανική Καρδιολογική Εταιρεία, ως η πλέον κατάλληλη και πρακτικά εφικτή προσέγγιση στην προληπτική εξέταση νέων αθλητών. Για αθλητές μεγαλύτερης ηλικίας και άτομα υψηλού κινδύνου προτείνεται επιπλέον η δοκιμασία κόπωσης, η ορθή αξιολόγηση συμπτωμάτων που σχετίζονται με την άσκηση και η ενημέρωση σχετικά με τα συμπτώματα ισχαιμίας του μυοκαρδίου.
Λέξεις-κλειδιά: αιφνίδιος θάνατος, Άθληση, Προληπτικός καρδιαγγειακός έλεγχος
ΑΡΧΕΙΑ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΙΑΤΡΙΚΗΣ, 22(6), 552-565, 2005 - Ανασκόπηση