Η αναπήδηση του καλίου μετά την αιμοκάθαρση. Προσέγγιση των αιτίων και εκτίμηση του μεγέθους του φαινομένου σε μη διαβητικούς και μη υπερτασικούς χρόνια αιμοκαθαιρόμενους ασθενείς
Π. Καλοχαιρέτης, Σ. Ζερμπαλά, Σ. Ζορμπάς, Ε. Σπανού, Α. Δρούζας, Σ. Κωνσταντινίδης, Σ. Σωφρονιάδου, Χ. Ιατρού
ΣΚΟΠΟΣ Η αύξηση του καλίου μετά την αιμοκάθαρση (ΑΜΚ) είναι συχνό φαινόμενο που μειώνει την αποτελεσματικότητα της αιμοκάθαρσης στη ρύθμιση των επιπέδων του καλίου ορού και προδιαθέτει σε υπερκαλιαιμία. Σκοπός της μελέτης αυτής είναι η συσχέτιση κατά την ΑΜΚ των μεταβολών των διάφορων ορμονικών, κυρίως, παραγόντων που εμπλέκονται στο μεταβολισμό του καλίου με την κάθαρση και το φαινόμενο της αναπήδησής του. ΥΛΙΚΟ-ΜΕΘΟΔΟΣ Μελετήθηκαν 29 χρονίως ΑΜΚ ασθενείς σε 4ωρη συνεδρία αιμοκάθαρσης με χρήση φίλτρων υψηλής διαπερατότητας (High-flux) και με συγκέντρωση καλίου στο τελικό διάλυμα 2 mEq/L. Ουδείς ασθενής ελάμβανε φάρμακα επηρεάζοντα τη διακυτταρική κατανομή του καλίου ούτε παρουσίαζε σημαντική διούρηση (>100 mL/ημερησίως). Οι ασθενείς παρέμεναν κλινήρεις σε ύπτια θέση για 30 min πριν έως και 60 min μετά τη συνεδρία. Αμέσως πριν από την έναρξη της συνεδρίας (0 min), στο τέλος (240 min) και 60 min μετά το τέλος (300 min) προσδιορίστηκαν η ουρία, το pH και τα διττανθρακικά αίματος, η ρενίνη πλάσματος και στον ορό οι ορμόνες ινσουλίνη, αλδοστερόνη, αδρεναλίνη και nor-αδρεναλίνη. Επιπρόσθετα, συνελέγη το αποβληθέν διάλυμα, προσδιορίστηκε η συγκέντρωσή του σε κάλιο και υπολογίστηκε το συνολικά αποβληθέν κάλιο. ΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑΤΑ Η αναπήδηση του καλίου (PDPR) ανήλθε σε 9,2±5,7% (διακύμανση 0,1–25,7), η ολική ποσότητα του αποβλήθεντος καλίου σε 61,4±18,2 mEq (25,3–100,3), ενώ η αναπήδηση της ουρίας ανήλθε σε 15,3±5,75% (6,1–29,6) υψηλότερη σε σημαντικό βαθμό από την PDPR (P<0,001). Στατιστικά σημαντικές ήταν: η θετική συσχέτιση της PDPR προς το ολικό αποβληθέν κάλιο (r=0,37, P<0,05), οι θετικές συσχετίσεις του καλίου ορού προς την αλδοστερόνη στα 0 min (r=0,528, P<0,01), 240 min (r=0,356, P<0,05), and 300 min (r=0,49, P<0,01) καθώς και η αρνητική συσχέτιση του καλίου ορού προς το pH στα 240 min (r=–0,37 P<0,05) και 300 min (r=–0,54 P<0,01). ΣΥΜΠΕΡΑΣΜΑΤΑ Η αναπήδηση του καλίου ήταν σε μερικούς ασθενείς σημαντική δημιουργώντας προϋποθέσεις υπερκαλιαιμίας. Δεν παρατηρήθηκε στατιστικά σημαντική συσχέτιση της αναπήδησης του καλίου με τους διάφορους φυσικούς ή ορμονικούς παράγοντες που εμπλέκονται στο μεταβολισμό του. Αυτό μπορεί να οφείλεται στην πολυπλοκότητα της κινητικής του καλίου κατά την αιμοκάθαρση.
Λέξεις-κλειδιά: Αιμοκάθαρση, Αναπήδηση καλίου, Υπερκαλιαιμία
ΙΑΤΡΙΚΗ, 85(3-4), 215-221, 2004 - Ερευνητική εργασία