Ανεπιθύμητες αντιδράσεις κατά τη διάρκεια ή μετά την αιμοδοσία
Ε. Ζερβού, Φ. Καραμπίνη, Ε. Ξάνθη, Ε. Χρυσοστόμου, Α. Τζόλου, Κ. Ζησιάδης
Η μελέτη αυτή έχει σκοπό να καταγράψει τις ανεπιθύμητες αντιδράσεις που παρουσιάζονται στον αιμοδότη κατά τη διάρκεια ή αμέσως μετά την αιμοληψία σε ελληνικό νοσοκομείο και να δείξει αν υπάρχει συσχέτιση για την εμφάνισή τους με παράγοντες όπως: το είδος της αιμοδότησης (εθελοντές ή περιστασιακοί αιμοδότες), αν είναι αιμοδότες πρώτης φοράς ή τακτικοί, την ηλικία, το φύλο, το βάρος σώματος, καθώς και τις τιμές του αιματοκρίτη, της αιμοσφαιρίνης, της αρτηριακής πίεσης και του σφυγμού προ της αιμοληψίας. ΥΛΙΚΟ-ΜΕΘΟΔΟΣ Μελετήθηκαν για εμφάνιση ανεπιθύμητων συμβαμάτων 12.173 αιμοδότες (9.240 άνδρες και 2.933 γυναίκες) από τους οποίους 6.769 (55,6%) αιμοδότησαν για το συγγενικό ή φιλικό τους περιβάλλον και οι υπόλοιποι 5.404 (44,4%) ήταν εθελοντές αιμοδότες. Για πρώτη φορά αιμοδότησαν 2.338 (19,2 %), ενώ οι τακτικοί αιμοδότες ήταν 9.835 (80,8%). ΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑΤΑ 107 (0,87%) αιμοδότες, (79 άνδρες και 28 γυναίκες), εμφάνισαν συμπτώματα που σχετίζονται με αντιδράσεις από το παρασυμπαθητικό. Επίσης, 6 αιμοδότες παρουσίασαν αιμάτωμα στο χέρι, στο σημείο της αιμοληψίας (0,05%). Τα συμπτώματα εμφανίσθηκαν είτε κατά τη διάρκεια της αιμοληψίας (50 αιμοδότες), είτε αμέσως μετά (56 αιμοδότες), ενώ μόνο 1 αιμοδότης είχε απώλεια συνείδησης 45 λεπτά αργότερα. Οι αιμοδότες που αιμοδοτούν για το συγγενικό ή φιλικό τους περιβάλλον εμφανίζουν σε στατιστικά σημαντικό βαθμό μεγαλύτερη συχνότητα αντιδράσεων σε σχέση με τους εθελοντές αιμοδότες (78/29) (P<0,001). Δεν υπάρχει σημαντική διαφορά μεταξύ ανδρών και γυναικών, ενώ οι αιμοδότες που αιμοδοτούν για πρώτη φορά και εκείνοι που είναι ηλικίας <30, έχουν στατιστικά σημαντική πιθανότητα να εμφανίσουν αντίδραση (P<0,001). Αίσθημα αδυναμίας (64%), εφίδρωση (47,6%), ωχρότητα (38,2%), ήταν τα πιο συχνά συμπτώματα. Λιποθυμία εμφανίσθηκε σε 22 περιπτώσεις (20,5%), από τις οποίες 17 ήταν μέτριας βαρύτητας, ενώ οι υπόλοιπες 5 βαριές. ΣΥΜΠΕΡΑΣΜΑΤΑ Η συχνότητα των αντιδράσεων είναι μικρότερη από την αναφερόμενη στη βιβλιογραφία, ίσως λόγω του ότι η αξιολόγηση του αιμοδότη γίνεται αποκλειστικά από ιατρικό προσωπικό και υπάρχει συστηματική παρακολούθησή του κατά τη διαδικασία της αιμοληψίας.
Λέξεις-κλειδιά: Αιμοδότης, Αιμοληψία, Ανεπιθύμητες αντιδράσεις
ΙΑΤΡΙΚΗ, 85(1-2), 86-92, 2004 - Ερευνητική εργασία