Αλλεργιογόνα εσωτερικού χώρου. Κατανομή, ευαισθητοποίηση του οργανισμού και ανοσολογικοί μηχανισμοί
Α. Αρτεμιάδης, Α. Τυλιγάδα
Τα αλλεργικά νοσήματα, όπως το άσθμα, η ρινίτιδα, η επιπεφυκίτιδα και η ατοπική δερματίτιδα οφείλονται συνήθως σε διάφορες ομάδες περιβαλλοντικών αλλεργιογόνων ουσιών που δρουν με ατοπικούς ή μη μηχανισμούς, μέσω ή χωρίς την παρουσία ειδικών IgE αντισωμάτων. Μια ομάδα είναι τα αλλεργιογόνα των εσωτερικών χώρων που φέρουν τα ακάρεα, με κύριο εκπρόσωπο το Dermatophagoides pteronnysinus, τα έντομα, τα κατοικίδια ζώα και τα τρωκτικά. Οι ουσίες αυτές βρίσκονται στο σώμα και τα περιττώματα του φορέα και είναι πεπτίδια χαμηλού μοριακού βάρους, τα οποία μπορεί να είναι ένζυμα, ή ουσίες με άλλες λειτουργίες στον οργανισμό των φορέων. Η οδός εισόδου στον οργανισμό του ανθρώπου μπορεί να είναι τοπική μέσω του δέρματος και των βλεννογόνων επιφανειών ή/και με την εισπνοή. Η ενζυμική δραστικότητα ορισμένων αλλεργιογόνων παίζει βοηθητικό ρόλο στη δίοδο της αλλεργιογόνου ουσίας και στη ενεργοποίηση του ανοσοποιητικού συστήματος. Το ανοσιακό σύστημα ενεργοποιείται παράγοντας κυτταροκίνες ΤΗ2 φαινοτύπου, ειδικά IgE αντισώματα και ακολουθεί αποκοκκίωση των βασεόφιλων και των σιτευτικών κυττάρων προς απελευθέρωση μεσολαβητών της αλλεργικής και φλεγμονώδους αντίδρασης. Στην επικράτηση του ΤΗ2 φαινοτύπου συμβάλλουν η συγκέντρωση της αλλεργιογόνου ουσίας, η συγγένειά της με τους υποδοχείς, ο τύπος του αντιγονοπαρουσιαστικού κυττάρου, το είδος των συνδιεγερτικών μορίων και των κυτταροκινών και άλλοι υπό έρευνα μηχανισμοί. Με την ανάπτυξη της γενωμικής αναδεικνύονται πολλά γονίδια, τα οποία εκφράζουν μόρια του ανοσοποιητικού συστήματος που συμμετέχουν στην ατοπία. Τα αλλεργιογόνα μπορούν να ενεργοποιήσουν το ανοσοποιητικό σύστημα και με μηχανισμούς συμπληρωματικούς ή ανεξάρτητους των IgE και να συμβάλλουν στην εκδήλωση διαφόρων ασθενειών. Τέλος, προτείνονται μέτρα για τη μείωση της έκθεσης στα αλλεργιογόνα αφού έχει αναφερθεί συσχέτιση της δόσης έκθεσης και της ευαισθησίας σε αυτά.
Λέξεις-κλειδιά: Αλλεργιογόνα, ατοπία, αλλεργία, Ακάρεα, Κατσαρίδες, Κατοικίδια ζώα, Ανοσολογική απάντηση
ΙΑΤΡΙΚΗ, 85(1-2), 24-35, 2004 - Ανασκόπηση