Η βαριά κατάσταση ασθενούς από μεταστατικό γαστρεντερικό στρωματικό όγκο δεν αποκλείει τη θεραπεία με imatinib
Σ. Τσούσης, Φ. Οικονομίδου, Ε. Βούλγαρη, Λ. Βαμβακάς
Οι γαστρεντερικοί στρωματικοί όγκοι, (gastrointestinal stromal tumours-GIST) συνιστούν κλινική οντότητα, με παθογενετικό επίκεντρο τη μετάλλαξη του c-kit πρωτο-ογκογονιδίου, η έκφραση του οποίου ανιχνεύεται ανοσοϊστοχημικά, επί των κυττάρων των όγκων αυτών. Η αναστολή του υποδοχέα του c-kit με το imatinib mesylate (Glivec) είναι μια νέα στοχευτική θεραπεία αναστολής της ενδοκυττάριας μεταφοράς του σήματος και η μόνη υποσχόμενη θεραπευτική παρέμβαση για τον έλεγχο της προχωρημένης ή της μεταστατικής νόσου. Θεραπεύσαμε έναν άνδρα, 59 ετών, σε τελική κλινική κατάσταση, με υποτροπή στρωματικού όγκου του ορθού, στο ήπαρ, την ελάσσονα πύελο και το περίνεο, ανθεκτική στη χημειοθεραπεία, με τεράστια ηπατική διόγκωση, πόνους, ανορεξία, εμέτους, οιδήματα των κάτω άκρων, ίκτερο, αζωθαιμία και αναιμία. Η κατάσταση απαιτούσε εσωτερική νοσηλεία, για τη χορήγηση οπιοειδών, εφ υγρών και μετάγγισης αίματος. Το imatinib χορηγήθηκε ως «θεραπεία από οίκτο (compassionate treatment)», σε δόση 400 mg/ημέρα, συνεχώς. Η εκτίμηση της ανταπόκρισης γινόταν κλινικά, με απλές βιοχημικές εξετάσεις και CT scan. Σε δύο εβδομάδες, ο ασθενής, από κατάκοιτος και εσωτερικός έγινε περιπατητικός και εξωτερικός. Σε τέσσερις μήνες είχε performance status 2 της κλίμακας ECOG, με σημαντική μείωση της ηπατικής διόγκωσης και πλήρη αποκατάσταση της ηπατικής βιοχημείας. Κατά τον έκτο μήνα της θεραπείας, παρέμενε σε σταθερή κατάσταση, με «ελάχιστη» μεν την αντικειμενική, ικανοποιητική δε την συμπτωματική ύφεση. Κατά τους έξι πρώτους μήνες της παρακολούθησης, η θεραπεία ήταν ικανοποιητικά ανεκτή, με ήπιες και παροδικές παρενέργειες, όπως ναυτία, εμέτους, διάρροια, αιμωδίες των πελμάτων και ρίγη, και στο τέλος, ελαφρό αλλά μόνιμο οίδημα των βλεφάρων και του προσώπου. Ανάγκη δοσολογικών μεταβολών δεν υπήρξε. Παρότι το imatinib είναι δραστικό φάρμακο, δεν είναι ακόμη εγκεκριμένο για θεραπεία των ασθενών με ανεγχείρητους και μεταστατικούς GIST. Η περίπτωση αυτή δείχνει, πως η κακή κατάσταση ενός ασθενούς από τη νόσο, δεν αποκλείει τη χορήγηση του imatinib, και ότι η μοναδικά υποσχόμενη αυτή θεραπεία θα πρέπει να είναι προσιτή σε τέτοιους ασθενείς, αλλά εντός ελεγχομένων μελετών.
Λέξεις-κλειδιά: Imatinib, Μεταστατικός στρωματικός όγκος ορθού, Στοχευτική θεραπεία αναστολής μεταφοράς σήματος
ΙΑΤΡΙΚΗ, 82(3-4), 280-286, 2002 - Ενδιαφέρουσα περίπτωση