Υγεία και Tοπική Aυτοδιοίκηση. Το πρώτο αναπτυξιακό βήμα κοινωνικής πολιτικής υγείας σ’ ένα δήμο της Κρήτης
Α. Κούτης, Χ. Φιολιτάκη
ΣΚΟΠΟΣ Σκοπός της μελέτης αυτής ήταν η δημιουργία μιας βάσης δεδομένων κοινωνικής δημογραφίας και εκτίμησης αναγκών υπολειπόμενης υγειονομικής και κοινωνικής φροντίδας του πληθυσμού του δήμου «Ν. Καζαντζάκης», στα πλαίσια ανάπτυξης της κοινωνικής πολιτικής υγείας στην Τοπική Αυτοδιοίκηση. ΥΛΙΚΟ-ΜΕΘΟΔΟΣ Το υλικό της μελέτης αποτέλεσαν οι οικιστικές μονάδες του δήμου και τα ενεργά νοικοκυριά του πληθυσμού του. Συμπληρώθηκε δημογραφικό δελτίο με συνεντεύξεις στα σπίτια, που κατέγραφε οικιστικά και δημογραφικά στοιχεία, καθώς και τους κατακεκλιμένους, τις αιτίες κατάκλισης, τους μη-αυτοεξυπηρετούμενους, τις αιτίες μη-αυτοεξυπηρέτησης και την υπολειπόμενη υγειονομική και κοινωνική φροντίδα. ΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑΤΑ Ο μόνιμος πληθυσμός του δήμου είναι 6355 άτομα, που ανήκουν σε 2355 ενεργά νοικοκυριά (το 25,8%, 65 ετών+). Δημογραφική γήρανση: δείκτης γήρανσης 201,7, δείκτης εξάρτησης 42,1, μέση ηλικία 44,7 έτη. Νοικοκυριά αναφοράς: δεν ανέφερε το 11,7% των ενεργών νοικοκυριών. Κατακεκλιμένοι: 40 άτομα (0,6%), μέση ηλικία 71,7 έτη, 13 καλύπτουν τις ανάγκες τους, 27 δήλωσαν 40 υπολειπόμενες φροντίδες: 18 ιατρονοσηλευτικές, 17 οικιακές, 3 κοινωνικές και 2 ψυχολογικής στήριξης. Μη-αυτοεξυπηρετούμενοι: 947 (14,9%), μέση ηλικία 72,6 έτη, 236 (24,9%) ζουν μόνοι, ενώ σε διμελή νοικοκυριά 449 (47,4%). Στο 69,1% καλύπτονται οι ανάγκες του και στο 30,9% υπάρχουν 435 υπολειπόμενες φροντίδες: 35,9% οικιακές, 31% ιατρονοσηλευτικές, 15,4% κοινωνικές, 9,2% μεταφορά στο γιατρό και 8,1% ψυχολογική στήριξη. Νοικοκυριά αναφοράς δεν δήλωσαν 116 άτομα (12,2%) που ανήκουν σε 87 νοικοκυριά. ΣΥΜΠΕΡΑΣΜΑΤΑ Πρόκειται για ένα δημογραφικά γερασμένο πληθυσμό, με χαμηλό επίπεδο εκπαίδευσης. Το άτυπο κοινωνικό δίκτυο έχει αρχίζει να φθίνει. Ένα σεβαστό ποσοστό κατακεκλιμένων (67,5%) και μη-αυτοεξυπηρετούμενων (30,9%) ανέφερε υπολειπόμενες υγειονομικές και κοινωνικές φροντίδες. Η τοπική κοινωνία με τους θεσμούς της οφείλει και μπορεί να αναπτύξει νέες ενδιάμεσες δομές και υπηρεσίες, οι οποίες, αφενός, να αξιοποιούν και να συντονίζουν τις υπάρχουσες, αφετέρου να αναπτύσσουν νέες για να καλύψουν τις ανάγκες υπολειπόμενης φροντίδας που δεν καλύπτονται από το υπάρχον δίκτυο δημόσιων και ιδιωτικών υπηρεσιών υγείας και πρόνοιας.
Λέξεις-κλειδιά: Πρωτοβάθμια φροντίδα υγείας, Τοπική Αυτοδιοίκηση, Κοινωνική πολιτική, Δημογραφία, Εκτίμηση αναγκών υγείας, Κοινωνική φροντίδα
ΙΑΤΡΙΚΗ, 82(6), 431-438, 2002 - Ερευνητική εργασία