Επιπολασμός των ρευματικών νοσημάτων στην Ελλάδα. Περιγραφική επιδημιολογική μελέτη. Η μελέτη ESORDIG
A. Ανδριανάκος, Π. Τρόντζας, Φ. Χριστογιάννης, Π. Ντάντης, Κ. Βουδούρης, Α. Γεωργούντζος, Γ. Καζιόλας, Ε. Βαφειάδου, Κ. Παντελίδου, Δ. Καραμήτσος, Λ. Κοντέλης, Π. Κράχτης, Ζ. Νικολιά, Ε. Κασκάνη, Ε. Ταβανιώτου, Χ. Αντωνιάδης, Γ. Καρανικόλας, Α. Κοντογιάννη
ΣΚΟΠΟΣ Η εκτίμηση του επιπολασμού των ρευματικών νοσημάτων σε αστικό, ημιαστικό και αγροτικό γενικό πληθυσμό ενηλίκων ήταν ένας από τους σκοπούς αυτής της συγχρονικής επιδημιολογικής έρευνας των ρευματικών νοσημάτων στη χώρα μας (epidemiological study of the rheumatic diseases in Greece -ESORDIG Study). ΥΛΙΚΟ-ΜΕΘΟΔΟΣ Η μελέτη ESORDIG διεξήχθη σε όλο τον πληθυσμό των ενηλίκων (>=19 ετών) 2 αστικών, μιας ημιαστικής και 4 αγροτικών περιοχών σε διάφορα γεωγραφικά διαμερίσματα της χώρας (8547 άτομα), καθώς και σε 2100 τυχαίως επιλεγμένους ενήλικες από το σύνολο των 5686 ενηλίκων μιας ημιαστικής και μιας αγροτικής περιοχής. Με βάση ένα προτυπωμένο ερωτηματολόγιο και, όταν ήταν απαραίτητες, κλινική εξέταση και εργαστηριακή διερεύνηση, η μελέτη πραγματοποιήθηκε από ρευματολόγους, που επισκέφθηκαν στα σπίτια τους τα παραπάνω 10.647 άτομα. Καθιερωμένα κριτήρια ταξινόμησης των ρευματικών νοσημάτων ή κριτήρια καταρτισθέντα για τους σκοπούς της μελέτης χρησιμοποιήθηκαν για τη διάγνωση των νοσημάτων αυτών. ΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑΤΑ Στη μελέτη συμμετείχαν 8740 άτομα (ποσοστό συμμετοχής 82,1%). Ο συνολικός σταθμισμένος κατά φύλο και ηλικία επιπολασμός (επιπολασμός-σφη) των ρευματικών νοσημάτων στο σύνολο του ενήλικου πληθυσμού-στόχου βρέθηκε στο επίπεδο του 26,9% (95% όρια αξιοπιστίας 26,2–27,6). Ο επιπολασμός-σφη των ρευματικών νοσημάτων ήταν στατιστικώς σημαντικά μεγαλύτερος μεταξύ των γυναικών (33,7%) παρά μεταξύ των ανδρών (19,9%) (P<0,0005), ενώ αυξανόταν με την ηλικία από 3,9% στην ηλικιακή ομάδα των 19–28 ετών σε 51,6% στην ομάδα των >=69 ετών (P<0,0005). Από τις 6 μεγάλες ομάδες στις οποίες κατατάχθηκαν τα ρευματικά νοσήματα για τους σκοπούς της μελέτης, συχνότερη ήταν εκείνη της οσφυαλγίας με επιπολασμό-σφη 11% και ακολουθούσαν οι ομάδες της συμπτωματικής περιφερικής οστεοαρθρίτιδας με 7,9%, της αυχεναλγίας με 4,8%, των διαφόρων ρευματικών νοσημάτων με 4,4%, των παθήσεων του εξωαρθρικού ρευματισμού με 4,3% και των φλεγμονωδών ρευματικών νοσημάτων με 2,1%. Ανάλυση με λογαριθμιστική εξάρτηση αποκάλυψε σημαντική θετική συσχέτιση ορισμένων παραγόντων, όπως του γυναικείου ή ανδρικού φύλου, της ηλικίας 50 ετών και άνω, του υψηλού δείκτη σωματικής μάζας, του χαμηλού επιπέδου εκπαίδευσης, της μέτριας ή μεγάλης χρήσης οινοπνευματωδών ποτών και του υψηλού κοινωνικοοικονομικού επιπέδου, με συγκεκριμένα νοσήματα ή ομάδες ρευματικών νοσημάτων. ΣΥΜΠΕΡΑΣΜΑΤΑ Τα ευρήματα αυτά δείχνουν ότι τα ρευματικά νοσήματα είναι πολύ συχνά στο γενικό πληθυσμό ενηλίκων της χώρας μας. Περισσότεροι από το 1/4 των ενηλίκων πάσχουν από ενεργό ή χρόνιο ρευματικό νόσημα σε ύφεση.
Λέξεις-κλειδιά: επιπολασμός, επιδημιολογία, Ρευματικά νοσήματα, Ελλάς, Νοσήματα μυοσκελετικού συστήματος
ΙΑΤΡΙΚΗ, 84(3-4), 188-206, 2003 - Ελληνικές δημοσιεύσεις στον ξένο Ιατρικό τύπο